De Spinoza- en Stevinwinnaars van 2018

Elk jaar stijgt in academisch Nederland in juni de spanning tot grote hoogte. Deze vrijdag worden de winnaars bekend gemaakt van de Spinozapremie, de hoogste wetenschappelijke onderscheiding in Nederland. Dit jaar wordt daarnaast voor het eerst de nieuwe Stevinpremie uitgereikt aan wetenschappers die met hun onderzoek grote maatschappelijke of economische impact hebben gehad.

14 juni 2018

De Spinozawinnaars van 2018

Marileen Dogterom, hoogleraar bionanoscience, TU Delft.
John van der Oost, hoogleraar microbiologie, Wageningen University & Research.
Anna Akhmanova, hoogleraar cellulaire dynamica, Universiteit Utrecht.
Carsten De Dreu, hoogleraar sociale en organisatiepsychologie, Universiteit Leiden.

De Stevinwinnaars van 2018

Marion Koopmans, hoogleraar virologie, Erasmus MC.
Beatrice de Graaf, hoogleraar internationale en politieke geschiedenis, Universiteit Utrecht.

De Spinoza- en Stevinwinnaars van 2018, v.l.n.r.: prof. dr. Marileen Dogterom, prof. dr. John van der Oost, prof. dr. Anna Akhmanova, prof. dr. Carsten De Dreu, prof. dr. Marion Koopmans en prof. dr. Beatrice de Graaf.
Rafaël Philippen voor NWO

De Spinozapremies worden sinds 1995 ieder jaar uitgereikt door NWO, de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek. Telkens gaan drie of vier wetenschappers met de prijs naar huis. Die bestaat niet alleen uit een beeldje, maar ook een geldbedrag van 2,5 miljoen euro.

Naast de Spinozapremie wordt dit jaar ook de nieuwe Stevinpremie uitgereikt. De Stevinpremie komt in de plaats van het Simon Stevin Meesterschap, die voorheen vooral binnen het NWO-deelgebied voor Toegepaste en Technische Wetenschap uitgereikt werd. Er zullen twee Stevinpremies per jaar worden uitgereikt aan één of meer personen op basis van de waardering van het gehele oeuvre van de kandidaten. Net als bij de Spinozapremies wordt de selectie gedaan door NWO. Beide prijzen bedragen 2,5 miljoen euro en het geld is bestemd voor verder onderzoek en de bijbehorende kennisoverdracht.

Criteria

De Spinoza- en de Stevinpremies zijn daarmee de hoogste Nederlandse prijs die je als onderzoeker kunt winnen. Maar hoe bepaalt NWO nu wie ‘m verdient? Daarvoor vraagt NWO elk jaar aan de hoogste bestuurders van de academische wereld om kandidaten voor te dragen. Bij elke universiteit mag de rector magnificus (de voorzitter van de universiteit) één van zijn onderzoekers voorstellen in een aanbevelingsbrief. Ook voorzitters van andere onderzoeksinstituten mogen één of twee onderzoekers aanbevelen.

Als alle aanbevelingen binnen zijn gaan de leden van een speciale NWO-commissie met elkaar om de tafel zitten. Zij proberen alle kandidaten met elkaar te vergelijken. Wie heeft er nationaal en internationaal gezien de beste staat van dienst? En wie maakt naast zijn onderzoek ook nog tijd voor andere zaken als inspirerend leiderschap of het begeleiden van jonge onderzoekers?

Natuurlijk moet de winnaar het geld óók nog eens goed kunnen besteden aan zinnig onderzoek én mag hij of zij nog niet zo oud zijn dat hij al bijna met pensioen gaat. En alsof dat allemaal nog niet genoeg is, is er nog een criterium waar de NWO-commissie rekening mee moet houden: de winnaars mogen niet allemaal uit hetzelfde vakgebied komen. De commissie probeert daarom zoveel mogelijk de prijzen te verdelen over drie verschillende categorieën: alfa/gamma, bèta en leven/medisch.

En dan, na lang beraad, is het eindelijk zover: de bekendmaking. De voorzitters van de universiteiten en onderzoeksinstituten moeten geheim houden wie zij hebben voorgedragen aan NWO. Dus zelfs voor de kandidaten is het een grote verrassing als ze te horen krijgen dat ze de premie gewonnen hebben. Gelukkig krijgen ze nog wel even de tijd om te bedenken wat ze met het geld zullen gaan doen: de officiële uitreiking van het beeldje en de cheque is pas in het najaar.

2017

Eveline Crone, hoogleraar Neurocognitieve Ontwikkelingspsychologie aan de Universiteit Leiden.
Albert Heck, hoogleraar Scheikunde en Farmaceutische Wetenschappen aan de Universiteit Utrecht.
Michel Orrit, hoogleraar Spectroscopie van Moleculen in Gecondenseerde Materie aan de Universiteit Leiden.
Alexander van Oudenaarden, hoogleraar Quantitative Biology of Gene Regulation aan de Universiteit Utrecht.

2016

Wilhelm Huck, hoogleraar fysische en organische chemie aan de Radboud Universiteit Nijmegen.
Lodi Nauta, hoogleraar Geschiedenis van de Filosofie aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Mihai Netea, hoogleraar Experimentele Interne Geneeskunde in het Radboudumc in Nijmegen.
Bart van Wees, hoogleraar technische natuurkunde aan de Rijksuniversiteit Groningen.

2015

René Janssen, hoogleraar Molecular Materials and Nanosystems aan de Technische Universiteit Eindhoven.
Birgit Meyer, hoogleraar Religious Studies aan de Universiteit Utrecht.
Aad van der Vaart, hoogleraar Stochastics aan de Universiteit Leiden.
Cisca Wijmenga, hoogleraar Human Genetics aan de Rijksuniversiteit Groningen.

2014

Dirk Bouwmeester, Hoogleraar Natuurkunde aan de Universiteit Leiden en de University of California, Santa Barbara.
Corinne Hofman, Hoogleraar Archeologie van het Caribisch gebied aan de Universiteit Leiden.
Mark van Loosdrecht, Hoogleraar Milieubiotechnologie aan de Technische Universiteit Delft.
Theunis Piersma, Hoogleraar Trekvogelecologie aan de Rijksuniversiteit Groningen.

2013

Mikhail Katsnelson, hoogleraar Theoretische Natuurkunde aan de Radboud Universiteit Nijmegen.
Bert Weckhuysen, hoogleraar Anorganische Chemie en Katalyse aan de Universiteit Utrecht.
Piek Vossen, hoogleraar Computationele Lexicologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam.

2012

Annemarie Mol, hoogleraar Antropologie van het Lichaam, Universiteit van Amsterdam
Ieke Moerdijk, hoogleraar Algebra en Topologie, Radboud Universiteit Nijmegen
Mike Jetten, hoogleraar Ecologische Microbiologie, Radboud Universiteit Nijmegen
Xander Tielens, hoogleraar Fysica en chemie van de interstellaire ruimte, Universiteit Leiden

2011

Heino Falcke, hoogleraar Radioastronomie en Astrodeeltjesfysica, Radboud Universiteit Nijmegen
Patti Valkenburg, hoogleraar Jeugd en Media, Universiteit van Amsterdam
Erik Verlinde, hoogleraar Theoretische Natuurkunde, Universiteit van Amsterdam

2010

Naomi Ellemers, hoogleraar Sociale Psychologie van de Organisatie, Universiteit Leiden
Marijn Franx, hoogleraar Astronomie, Universiteit Leiden
Piet Gros, hoogleraar Biomacromoleculaire kristallografie, Universiteit Utrecht
Ineke Sluiter, hoogleraar Griekse taal- en letterkunde, Universiteit Leiden

2009

Albert van den Berg, Natuurkundige, Universiteit Twente
Michel Ferrari, Neuroloog, Leids Universitair Medisch Centrum
Marten Scheffer, Aquatisch ecoloog, Wageningen Universiteit

2008

Marjo van der Knaap, Kinderneurologe, Vrije Universiteit te Amsterdam
Joep Leerssen, Letterkundige, Universiteit van Amsterdam
Theo Rasing, Natuurkundige, Radboud Universiteit Nijmegen
Willem de Vos, Microbioloog, Wageningen Universiteit

2007

Deirdre Curtin, Rechtsgeleerde, Universiteit Utrecht
Marcel Dicke, Ecologisch entomoloog, Wageningen Universiteit
Leo Kouwenhoven, Natuurkundige, Technische Universiteit Delft
Wil Roebroeks, Archeoloog, Universiteit Leiden

2006

Jozien Bensing, Klinisch psychologe, Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg (NIVEL) en de Universiteit Utrecht
Carl Figdor, Immunoloog, Nijmegen Centre for Molecular Life Sciences en de Universiteit Twente
Ben Scheres, Moleculair geneticus, Universiteit Utrecht
Jan Zaanen, Natuurkundige, Universiteit Leiden

2005

René Bernards, Moleculaire biologie, Nederlands Kanker Instituut – Anthoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis en Universiteit Utrecht
Peter Hagoort, Cognitieve neurowetenschappen, F.C. Donderscentrum, Radboud Universiteit Nijmegen
Detlef Lohse, Natuurkunde, Universiteit Twente
Lex Schrijver, Wiskunde, Centrum voor Wiskunde en Informatica (CWI) en Universiteit van Amsterdam

2004

Ben Feringa, Scheikunde, Rijksuniversiteit Groningen
Rien van IJzendoorn, Pedagogiek, Universiteit Leiden
Michiel van der Klis, Sterrenkunde, Universiteit van Amsterdam
Jaap Sinninghe Damsté, Biogeochemie en Toxicologie, Koninklijk Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) en Universiteit Utrecht

2003

Lans Bovenberg, Economie, Universiteit van Tilburg en Erasmus Universiteit Rotterdam
Cees Dekker:, Moleculaire biofysica, Technische Universiteit Delft
Robbert Dijkgraaf, Mathematische fysica, Universiteit van Amsterdam
Jan Luiten van Zanden, Economische en sociale geschiedenis, Universiteit Utrecht en Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis

2002

Henk Barendregt, Wiskunde en Informatica, Katholieke Universiteit Nijmegen
Els Goulmy, Transplantatiebiologie, Universiteit Leiden en Leids Universitair Medisch Centrum
Ad Lagendijk, Natuurkunde, Universiteit Twente
Frits Rosendaal, Klinische epidemiologie, Universiteit Leiden en Leids Universitair Medisch Centrum

2001

Dorret Boomsma, Biologische psychologie, Vrije Universiteit
Hans Clevers, Klinische Immunologie, Universiteit Utrecht en NIOB-KNAW
Bert Meijer, Organische Chemie, Technische Universiteit Eindhoven
Hans Oerlemans, Meteorologie, Universiteit Utrecht en Instituut voor Marien en Atmosferisch Onderzoek Utrecht (IMAU)

2000

Ewine van Dishoeck, Moleculaire astrofysica, Universiteit Leiden
Daan Frenkel, Macromoleculaire simulaties, FOM-AMOLF, Universiteit van Amsterdam en Universiteit Utrecht
Dirkje Postma, Pathofysiologie van de ademhaling, Rijksuniversiteit Groningen en Academisch Ziekenhuis Groningen

1999

Carlo Beenakker, Theoretische natuurkunde, Universiteit Leiden
René de Borst, Toegepaste mechanica, Technische Universiteit Eindhoven
Anne Cutler, Vergelijkende taalpsychologie, Max Planck Instituut voor psycholinguïstiek en Katholieke Universiteit Nijmegen
Ronald Plasterk, Moleculaire biologie, Universiteit van Amsterdam en NIOB-KNAW

1998

Jan Hoeijmakers, Moleculaire genetica, Erasmus Universiteit Rotterdam
Hendrik Lenstra, Fundamentele en toegepaste wiskunde, Universiteit Leiden
Pieter Muysken, Taalwetenschap, Universiteit Leiden

1997

Frits Kortlandt, Taalwetenschap, Universiteit Leiden
Bob Pinedo, Medische oncologie, Vrije Universiteit
Rutger van Santen, Anorganische chemie en katalyse, Technische Universiteit Eindhoven

1996