Zwemmen zonder chemie

Zwemmen is ontzettend gezond, maar sommige mensen hebben veel last van de chemicaliën die in zwembaden ronddrijven. Promovendus Maarten Keuten wil daarom een chemie-vrij zwembad creëren, met een UV-desinfectie.

22 augustus 2016

Het was even schrikken voor de olympische schoonspringers vorige week, want het zwembad waar ze in moesten duiken was groen. Een chemisch foutje: iemand had per ongeluk waterstofperoxide aan het water toegevoegd, dat al het chloor neutraliseerde en waardoor algen groeiden. De organisatie liet uiteindelijk het zwembad leeglopen en vulde het opnieuw om het probleem op te lossen.

De wedstrijdzwemmers hadden geen last van groen water.
Pixabay, Skeeze via CC0

Chemische cocktail

De chemicaliën in het zwembad leveren wel vaker problemen op. Veel mensen hebben na een bezoekje aan het zwembad rode ogen, en soms zorgt het water ook voor een geïrriteerde huid en irritatie aan de luchtwegen. Professionele zwemmers hebben zelfs vaker last van astma door de vele uren die ze in het zwembad doorbrengen. “Een zwembad is een chemische cocktail”, zegt promovendus Maarten Keuten van de TU Delft. “Het chloor reageert met het zweet en de urine van mensen, en vormen allerlei stoffen die irritatie bij zwemmers kunnen veroorzaken.”

Keuten ziet daarom naast de gechloreerde zwembaden ook ruimte voor een chemie-vrij zwembad, die je desinfecteert met UV-straling. Je pompt het water dan langs speciale UV-lampen die alle bacteriën doden. “Een nadeel van dit systeem is dat de desinfectie niet overal in het water plaatsvindt zoals bij chloor, maar alleen bij de lampen”, vertelt Keuten. “Daarom is het niet eenvoudig om het in bestaande zwembaden in te bouwen, maar moet je een heel nieuw systeem ontwerpen.”

Privé bacteriën

Er zijn al mensen met een privé zwembad die een dergelijke UV-desinfectie al gebruiken, want er zijn geen regels voor de waterkwaliteit in zulke baden. Maar dat gaat niet altijd even goed, ziet Keuten. “Veel zwembadeigenaren zetten dan het chloorpompje uit en de UV-desinfectie aan, maar eigenlijk moet je het hele systeem omgooien.” Toch zal het niet meteen schadelijk zijn voor de gezondheid. “Als je samen in een huis woont deel je toch al de bacteriën, dus dan maakt het ook niet echt uit als die ook in lage concentraties in het zwembad zitten.”

Omdat er geen controle is op de waterkwaliteit van privé zwembaden slaan ze vaak groen uit.

Het systeem omgooien

Inmiddels ligt Keutens ontwerp op basis van UV-desinfectie klaar voor publicatie. In dit ontwerp pompt hij het water sneller rond zodat er genoeg schoon water in het bad zit. Het water van het bad met UV-desinfectie zal uiteindelijk iets meer bacteriën bevatten dan chloorbaden, maar het zit er niet ver vanaf en is nog altijd stukken schoner dan oppervlaktewater. Bovendien zijn de irriterende reactieproducten van chloor en zweet niet aanwezig. “We gaan binnenkort overleggen met gezondheidsdeskundigen of de waterkwaliteit goed genoeg is. De overheid test sowieso elke maand de waterkwaliteit van zwembaden, dus dat zou met deze nieuwe baden ook gebeuren. Volgens mij zijn de risico’s dan niet zo groot.” Het enige echte nadeel van de UV-desinfectie is dat het meer energie kost, omdat de lampen meer stroom verbruiken dan de pompen die het chloorgehalte regelen.

Al met al zal het nog wel tien jaar duren voor openbare zwembaden zijn systeem implementeren, verwacht de promovendus. En tot die tijd moet je vooral naar het zwembad blijven gaan. “Er zitten wel wat stoffen in het water die irriterend zijn, maar eventuele negatieve gezondheidseffecten wegen niet op tegen de positieve effecten van het zwemmen”, zegt Keuten. “Zwemmen is ontzettend gezond en een goede lichaamsbeweging. We proberen met dit onderzoek alleen nog de laatste ongemakken weg te nemen.”

Lees verder: