Zwaardere aardbevingen door gaswinning Groningen

Statistiek! Wat kwam daar uit?

De bevingen in het Groningen-veld blijken te voldoen aan de Gutenberg-Richter wet, die beschrijft hoeveel groter de kans op een hevige aardbeving is dan de kans op een lichte beving. In het Groningen-veld scheelt het een factor 10 per magnitudepunt: de kans op een beving met magnitude 1.5 is dus tien keer zo groot als de kans op een beving met magnitude 2.5, die op zijn beurt weer tien keer zo groot is als een beving met magnitude 3.5. Gemiddeld gesproken zal dus bij elk tiental bevingen met een magnitude van 1.5 of hoger, één beving zitten met een magnitude van 2.5 of hoger.

Maar dat levert toch geen maximumwaarde op voor de magnitude?

Nee, dat klopt. In het rapport van het Staatstoezicht op de Mijnen wordt dan ook geen maximale sterkte van de aardbeving genoemd. Elke waarde boven 3.6 is mogelijk, schrijven deze onderzoekers. Het KNMI heeft echter ook onderzoek gedaan, en geconstateerd dat in vergelijkbare olie- en gasvelden in het buitenland nog nooit bevingen met een magnitude hoger dan 5.0 hebben plaatsgevonden. Daar komt dat getal vandaan.

Om welke gasvelden ging dat dan?

De gasvelden van Noord-Duitsland, het Ekofisk olieveld in de Noordzee, het Lacq gasveld in Zuid-Frankrijk, en het gasveld Fashing Field in Texas. Vergelijken is echter lastig, want de geologische structuur, de diepte en het reservoirgesteente waarin het gas (of de olie) zich bevindt spelen alle drie een rol, en er is altijd wel één van die drie componenten anders dan bij het Groningen-veld. Het gasveld van Texas vertoont nog de meeste overeenkomsten met het Groningen-veld. De zwaarste aardbeving die daar officieel geregistreerd staat had een magnitude van 4.3 – hoewel de kranten ook melding maken van een beving met magnitude 4.8.

Is het eigenlijk wel zeker dat de toename in het aantal aardbevingen veroorzaakt wordt door de toename in gaswinning?

Iets zeker weten is lastig, als het om aardbevingen gaat, maar aannemelijk is het wel. De hoeveelheid gaswinning is niet constant omhoog gegaan, er zijn ook korte periodes geweest waarin juist wat minder gewonnen werd. De onderzoekers hebben deze variaties in de gaswinning vergeleken met de variaties in het aantal aardbevingen door de tijd heen, en concludeerden dat er een verband was. De variatie in het aantal bevingen loopt daarbij ongeveer een jaar achter op veranderingen in de gaswinning.

Hoe groot is de kans op een beving met een magnitude hoger dan de eerder voorgestelde 3.9?

De kans dat we het komende jaar een beving kunnen verwachten met een magnitude hoger dan 4.5 ligt tussen de 0 en 2 procent, denken de onderzoekers van het Staatstoezicht op de Mijnen, en de kans op een beving van 3.9 of hoger ergens rond de 6 procent.

Overigens is het KNMI van mening dat je de statistische gegevens niet op deze manier naar de toekomst kan doortrekken, en ook André Niemeijer, als aardwetenschapper bij de Universiteit van Utrecht gespecialiseerd in gesteentedeformatie bij aardbevingen, zet kanttekeningen bij deze conclusie. “Resultaten uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst – als dat ergens voor geldt is het wel voor aardbevingen”, merkt hij op.

Zijn er manieren om de grote bevingen te voorkomen?

De frequentie waarmee grote bevingen voorkomen kan gehalveerd worden door de hoeveelheid gas die per jaar gewonnen wordt te halveren, denken de onderzoekers van het Staatstoezicht op de Mijnen. De kans dát er een grote beving komt verdwijnt daarmee echter niet.

Om dat risico weg te nemen zou de gasproductie gereduceerd moeten worden tot ongeveer 12 miljard kuub per jaar – minder dan een kwart van de huidige productie. Ook hier gaan het KNMI en Niemeijer overigens niet in mee. “De inklinking van het gesteente gaat gewoon door als je de productie stopt of vermindert”, zegt Niemeijer.

Waar alle onderzoekers het over eens zijn is dat de statistische analyse wel zinvol maar niet voldoende is. Een uitgebreider onderzoek naar de eigenschappen van het gasveld en de breuken zal op termijn meer duidelijkheid moeten verschaffen.