De eerste planten ontwaken al uit hun winterslaap, ziet promovendus Nienke Beets. Voor haar stoepplantjesonderzoek speurt ze naar de eerste bloeiende bloemen van het jaar – gewoon in de stad.
De stralend gele bloem van een klein hoefblad lacht mij toe vanuit de stoeprand naast de snackbar. Het lijkt misschien vreemd, zo vroeg in het jaar, maar er bloeit al van alles op straat. Het is ook alweer licht als ik ‘s ochtends op de fiets stap naar het station. Terwijl ik de hoek om sla bij de snackbar kijk ik vlug even of er al meer bloemen uitkomen. Als het warm genoeg is, stralen de goudgele zonnetjes me al tegemoet tussen de straatstenen, een goede start van de dag. Helaas gebeurt dat nu pas later in de middag als ik aan het werk ben achter mijn bureau.
Dat het langer licht wordt buiten, is een teken voor de planten om uit hun winterslaap te ontwaken. Tegen de kou kan een plant een harige jas aandoen, maar licht, dat is er wel of het is er niet. De zon en de draaiing van de aarde bepalen grotendeels de agenda van een plant. Als het korter licht wordt, zuigen bomen alle energie uit hun blaadjes en vallen ze naar beneden. Als de dagen weer lengen, pompen ze de energie weer naar hun takken om zo snel mogelijk blaadjes te maken. Voor ons blijft het nog even winter met storm en kou, maar voor planten is de lente al begonnen.
Morgen werk ik thuis, misschien kan ik dan het stralende zonnetje bezoeken en bewonderen. Klein hoefblad heb ik eigenlijk nooit eerder zo tussen de stoep zien groeien. Meestal zie ik ze pas als ik door de polder fiets of hardloop. Het is een van de eerste bloeiende bloemen in februari. Voor insecten die vroeg wakker worden uit de winterrust zijn die bloemen heel belangrijk. In de kou hebben de insecten de nectar hard nodig om in leven te blijven. Hommelkoninginnen vliegen al naar buiten als het nog maar twee graden is.
Klein hoefblad heeft in deze tijd van het jaar nog geen grote bladeren, maar alleen bloemen. Als de bloemen zijn uitgebloeid in maart/april geeft de plant zichzelf een make-over. De bladeren die dan tevoorschijn komen hebben de vorm van een hoef. Klein hoefblad groeit overal in Nederland. In het Belgische Vlaanderen groeit de plant volgens experts zelfs meer in de steden en dorpen dan daarbuiten. Grote kans dat iedereen hem wel kan vinden. Ga jij ook op zoek naar zonnetjes?
Naast klein hoefblad groeit en bloeit er al veel meer, zoals speenkruid. Deze heeft ook vrolijke gele bloemen. Als je niet bang bent om met je knieën op straat te gaan zitten, dan kun je de piepkleine witte bloemen van vogelmuur of kleine veldkers al vinden, als je goed zoekt. Duizelt het je van de plantennamen? Dan heb je misschien geluk: de komende maanden komen we stoepplantjes-excursies geven op verschillende plekken in het land. Kom de stoepplantjes samen met ons in kaart brengen en help de wetenschap een handje!