Zonnebrand in de cel

Als de zon eindelijk een keer schijnt, is het noodzakelijk om je steeds weer suf te smeren. Je wilt er aan het eind van de dag immers niet als een kreeft uitzien. Het is verstandig om te blijven smeren, want zonnestralen bevatten UVA-straling. Die heeft een golflengte van 320 tot 400 nanometer en kan reacties aangaan met allerlei biomoleculen. De zonnebrand vormt een beschermend laagje die deze UVA-straling grotendeels tegenhoudt. Er glipt helaas toch vaak nog wat straling je huidcellen binnen om daar schade aan te richten. Die bescherming kan beter, dachten celbioloog Olivier Reelfs en collega’s, als we het ijzer in de cellen onschadelijk maken.

Instabiel ijzer

IJzer speelt een belangrijke rol in ons lichaam. Zo zit het in veel eiwitten en is het betrokken bij de opname van zuurstof in ons bloed. Maar als dit metaal in contact komt met UV-straling, wordt het erg instabiel. Dit instabiele ijzer zorgt ervoor dat er zuurstofradicalen ontstaan, die met alles in de cel gaan reageren. Vooral de mitochondriën, de energiecentrales van de cel, hebben hieronder te lijden. Mitochondriën bevatten veel ijzer en zuurstof, dus die gaan al snel kapot door de radicalen. Zonder energiecentrale is de rest van de cel verloren en al snel sterft deze.

Toen duidelijk werd dat ijzer bijdraagt aan de vorming van radicalen in de cel, gingen de Engelse onderzoekers op zoek naar een molecuul dat ijzer stopt. Ze vonden tijdens eerder onderzoek al een peptide die andere stoffen heel specifiek naar de mitochondriën van de cel bracht. Deze peptide koppelden ze aan een zogenoemde chelator. Dit is een molecuul dat met de sterk elektronegatieve groepen aan het uiteinde een metaalion naar zich toetrekt en een zogeheten complex vormt. Reelfs gebruikte voor zijn ijzervanger een aangepaste versie van tricatechol, een molecuul dat goed aan ijzer bindt.