Wie zoet is...

Van frisdrank tot koekjes, en van ketchup tot peperkoek: suiker zit in een enorm aantal producten. “Gemiddeld eten Nederlanders 122 gram suiker per dag”, weet Jaap Seidell, professor Voeding en Gezondheid aan de Vrije Universiteit Amsterdam. “Terwijl de WHO (World Health Organization) aanbeveelt om niet meer dan 25 gram aan toegevoegde suiker te eten.”

Kun je suiker vervangen?

Het is bijna onmogelijk volledig suikervrij te eten. Kijk maar eens op de verpakkingen in de supermarkt – je kunt bijna alles terugleggen. Maar wat is het alternatief? Kunstmatige zoetstoffen?

De bekendste, en meest gebruikte kunstmatige zoetstof is aspartaam (E951). Deze zoetstof is wel 180 keer zoeter dan suiker, waardoor er veel minder van nodig is om een product zoet te laten smaken. Hierdoor is de caloriewaarde van het betreffende product een stuk lager dan een vergelijkbaar product waar suiker in zit. Aspartaam zit in meer dan zesduizend voedingsmiddelen. Vooral in light-frisdranken, maar het is ook terug te vinden in snoep, kauwgom, zoetjes, ijs en verschillende medicijnen.

Wanneer je ‘aspartaam’ intypt in Google, vind je de meest interessante anti-aspartaamgroepen die aspartaam afbeelden als puur vergif. Zij claimen dat aspartaam de oorzaak is van vele gevallen van onder andere kanker, hersenschade, diabetes en obesitas. Maar wat is aspartaam eigenlijk precies en is het daadwerkelijk zo giftig zoals mensen beweren dat het is?

Vruchtensapje?

De overgebleven 10 procent van aspartaam bestaat uit methanol. Methanol is hartstikke giftig. Het zorgt voor blindheid, kaalheid en is uiteindelijk dodelijk. Het is een bijproduct dat ontstaat bij de gisting van alcohol – je vindt het dus al snel in slecht gestookte alcohol. Maar methanol zit ook gewoon in vruchtensap.

Methanol ontbindt zich in mierenzuur en formaldehyde in het lichaam. Formaldehyde is, in grote hoeveelheden, een dodelijk neurotoxine. Dat wil zeggen dat het schadelijk is voor je zenuwstelsel. Formaldehyde is een bekende kankerverwekker, kan het netvlies beschadigen, het DNA verstoren en geboorteafwijkingen veroorzaken.

“De dodelijke dosis methanol is 25 gram”, vertelt Seidell, “Maar wanneer je kijkt naar de hoeveelheid methanol in light-producten, lijkt die mee te vallen. Iemand van 75 kilogram moet ongeveer meer dan 55 liter light-frisdrank consumeren om aan 25 gram methanol te komen. Eén liter frisdrank gezoet met aspartaam bevat slechts 55 milligram methanol. Eén liter vruchtensap bevat daarentegen 680 milligram methanol.” Gek dat mensen zo bang zijn voor aspartaam en niet voor vruchtensap.

Alles is vergif!

Dus, is aspartaam giftig? Ja, alles is giftig bij een te hoge dosis, zelfs water. Maar aspartaam is alleen schadelijk voor je gezondheid in enorm hoge dosis. De ADI (Aanvaardbare Dagelijkse Inname) van aspartaam is door EFSA (European Food Safety Authority) vastgesteld op 40 milligram aspartaam per kilogram lichaamsgewicht. Deze ADI ligt nog vele malen lager dan wanneer er een gevaar kan ontstaan.

Hoeveel aspartaam bevattende producten moet je dan nuttigen om tot deze ADI te komen? Zelf weeg ik ongeveer 65 kilogram. Volgens de ADI van aspartaam zou ik dus 2600 miligram aspartaam mogen nuttigen per dag. Als ik daaraan wil komen moet ik ongeveer 4,3 liter, oftewel 13 blikjes, light-frisdrank drinken per dag. Als je zo veel drinkt, is aspartaam waarschijnlijk niet je enige probleem.

Wie voedt de angst?

Er is dus geen hard bewijs voor de negatieve effecten van aspartaam. Waar komt de angst voor aspartaam dan vandaan? Onderzoeken naar de negatieve effecten van aspartaam kregen niet zo veel aandacht – tot het onderzoek van dr. John Olney uit 1996, arts aan de Washington University Medical School, waarin een verband wordt gesuggereerd tussen de consumptie van aspartaam en het ontstaan van hersentumoren.

Deze studies hebben bijgedragen aan de groeiende angst voor het consumeren van aspartaam. Zo stelt Ragnar Lofstedt, professor Risk Management aan het King’s college London, in zijn onderzoek dat de communicatie strategie van onder andere de studie van de Ramazinni Foundation niet transparant was. De Ramazinni Foundation focuste zich op het sensationeel maken van de resultaten waardoor zij de media actief misleidde.

De angst voor aspartaam verspreidt zich daarnaast ook zeer makkelijk online. Het internet is, helaas in dit geval, een makkelijk, toegankelijk medium waar deze angst snel wordt gepromoot en overgenomen. Er is geen bewijs van afwezigheid van, maar wel afwezigheid van bewijs voor de negatieve gezondheidsrisico’s van het consumeren van aspartaam. En zo lang dit het geval is, zie ik geen reden tot paniek.