Wie is je grote voorbeeld als wetenschapper?

Dit zijn mijn voorbeelden, maar hoe is dat voor mijn collega’s? Hoeveel van mijn collega’s noemt een vrouw als hun grootste voorbeeld? Om daar achter te komen stelde ik hen de vraag: “Wie is je grote voorbeeld als wetenschapper?”. Door ze deze vraag te stellen en uit diverse online interviews verzamelde ik uiteindelijk het antwoord van 122 van mij collega wetenschappers op deze vraag. De resultaten staan samengevat in de infographic hieronder.

Zoals in de infographic te zien is werd in minder dat 16% van de gevallen een vrouw genoemd als voorbeeld, terwijl in bijna 67% van de gevallen een man genoemd werd. Het meest genoemde voorbeeld is Charles Darwin, gevolgd door Marie Curie. Het is mooi dat er een vrouw zo hoog in het lijstje van grootste voorbeelden staat, zij is echter wel de enige vrouw die meer dan één keer genoemd wordt als voorbeeld.

Het wordt nog interessanter wanneer de antwoorden opgesplitst worden in de antwoorden van mannen en van vrouwen. Bij de vrouwen heeft ongeveer 40% een man als voorbeeld, ongeveer 31% een vrouw en de rest (29%) heeft geen specifiek groot voorbeeld. Bij mannen ligt dit heel anders, 85% heeft een man als voorbeeld, en maar 6% een vrouw. Ook een kleiner percentage van de mannen heeft helemaal geen voorbeeld, ongeveer 9%.

Verschil tussen mannen en vrouwen

Het grote verschil tussen mannen en vrouwen verbaasde mij wel. Daarom heb ik nog eens goed gekeken naar de antwoorden die mannen en vrouwen gaven. In de gevallen waarbij vrouwen een vrouw als voorbeeld noemden, gaven ze vaak specifiek aan voor een vrouw te kiezen omdat de wetenschap traditioneel een wereld is die gedomineerd wordt door mannen. Dit wordt tegenwoordig wel steeds meer gelijk getrokken.

Zo stond afgelopen week in het nieuws van de Radboud Universiteit: “Na de Open Universiteit (29,1 procent) heeft de Radboud Universiteit het hoogste aandeel vrouwelijke hoogleraren. Gemiddeld tellen de Nederlandse universiteiten 19,3 procent vrouwelijke hoogleraren”. De Radboud universiteit heeft 26,5 procent vrouwelijke hoogleraren en dat is iets om trots op te zijn. Maar nog steeds is het overgrote deel van de hoogleraren man.

Het gebrek aan vrouwelijke rolmodellen kan ook verklaren waarom bijna 30% van de vrouwen zegt geen specifiek voorbeeld in de wetenschap te hebben terwijl maar 9% van de mannen dit antwoord geeft. Ook kozen vrouwen vaak voor een vrouw de ze persoonlijk kenden, bijvoorbeeld een professor van ons ziekenhuis of de begeleidster van hun promotie. Dit zou ook kunnen verklaren ook waarom Marie Curie de enige vrouw is die meer dan één keer wordt genoemd, terwijl er 16 mannen meer dan eens genoemd worden.

De steekproef die ik heb gedaan is natuurlijk vrij specifiek voor de medisch-biologische wereld, en te klein om harde conclusies uit te trekken. Maar het heeft mij opnieuw aan het denken gezet over de verschillen tussen mannen en vrouwen in de wetenschap, en dat het voor vrouwen moeilijker kan zijn een rolmodel te vinden waarmee ze zich identificeren.