Naar de content

Wetenschapper wordt RoboCop

Recensie Robots, Aliens & Popcorn van George van Hal

Wikimedia Commons

Sciencefictionfilms bieden zoveel meer dan alleen maar vermaak. In het voortreffelijke boek Robots, Aliens & Popcorn laat George van Hal de wetenschap zien achter films als The Terminator, Back to the Future en Her.

17 juni 2015

Criminelen nemen de Amerikaanse stad Detroit over. Terwijl de politie machteloos toekijkt, doet het gespuis waar het zin in heeft. Totdat agenten een nieuwe collega krijgen: RoboCop. Deze cyborg, zowel mens als robot, moet de boeven verdrijven. Dat is het verhaal achter de succesvolle film RoboCop (1987).

Captain America

Opmerkelijk genoeg houden niet alleen Hollywoodregisseurs zich met cyborgs bezig, maar ook wetenschappers. Sinds 1998 werkt ingenieur Kevin Warwick, hoogleraar in cybernetica aan de Universitieit van Reading (Engeland), aan Project Cyborg. Hij bouwde bij zichzelf een elektronisch implantaat in waardoor de onderzoeker, volgens hemzelf, net als RoboCop een cyborg wordt. In het begin kon hij met zijn implantaat deuren op afstand openen. Dat is misschien nog niet zo indrukwekkend. Maar recentere experimenten zijn dat wel. Hij bestuurde bijvoorbeeld een robotarm vanaf een andere locatie en hij rustte zijn vrouw ook uit met een implantaat. Via een soort telepathie probeert hij nu ook haar arm besturen.

Kevin Warwick bouwde ook al deze robot, die bestuurd wordt door een rattenbrein.

Wetenschap en sciencefictionfilms liggen soms heel dicht bij elkaar, en daarvan zijn heel veel prachtige voorbeelden te vinden. Een van de meest fascinerende delen van het boek gaat over superhelden. Van Hal schrijft bijvoorbeeld over Captain America, die het als stripheld onder meer opnam tegen nazi’s en communisten. In 2011 werd er een film over hem gemaakt. In een geheim laboratorium kreeg Captain America een serum en werd de held blootgesteld aan een speciale straling waardoor hij een supersoldaat werd. Naast zijn gespierde torso valt zijn grote ronde schild op. Ook dat is bijzonder. Het is gemaakt van vibranium, dat zowel ultralicht als buitengewoon sterk is. Het is sterker dan staal, maar heeft een derde van het gewicht en is bovendien honderd procent schokbestendig.

Vibranium bestaat weliswaar niet, maar wetenschappers ontwikkelen momenteel wel eenzelfde soort materiaal, schrijf Van Hal. Suveen Mathaudhu (North Carolina State University) stelt dat het mogelijk is een schild met dezelfde eigenschappen te maken. Hij is er nog niet in geslaagd dit materiaal te ontwikkelen, maar benadrukt dat wetenschappers in de buurt komen.

Ruimte-zeilschip

Ook andere superhelden passeren de revue in dit boek. Van de spinnendraad schietende Spiderman tot het harnas van Batman. Maar het zijn niet alleen superhelden die de klok slaan. Van Hal schrijft onder meer ook uitgebreid over films en televisieseries in de ruimte, zoals Star Trek, Planet of the Apes en Avatar. Onderwerpen als tijdreizen, vliegen op kernbommen, parallelle werelden en uiteraard aliens passeren de revue. Meestal doen wetenschappers onderzoek omdat de onderwerpen hen, net als de regisseurs en scriptschrijvers, interesseert. Soms raken ze geïnspireerd door de films of fictieve personages, zoals Mathaudhu in het geval van Captain America.

Van Hal gebruikt steeds de bekendheid van de films om je nieuwsgierig te maken naar wetenschappelijk onderzoek dat daar op lijkt. Dat maakt dit boek tot een feest om te lezen. Het combineert het lichte van films met de zwaarte van wetenschap op een voortreffelijke manier. Het enige nadeel is dat je soms meer wilt weten over het wetenschappelijk onderzoek. De beschrijvingen zijn hier en daar wat te kort en ik werd zo nieuwsgierig dat ik vaak graag meer wilde weten. Toch heb ik het boek vrijwel in een ruk uitgelezen en raad het iedereen aan. Mede doordat Van Hal zijn lezers weet te verrassen.

Een model van ruimte-zeilschip Ikaros van de Japanse ruimtevaartorganisatie Jaxa. Overigens werkte Nasa aan zonnezeilschip Sunjammer, maar door die plannen ging een kruis vanwege leveranciersproblemen.

Pavel Hrdlička

Wist je bijvoorbeeld dat er ruimte-zeilschepen bestaan? In Star Wars en Avatar zijn ze te zien, maar ze bestaan dus ook in het echt. De Japanse ruimtevaartorganisatie Jaxa presenteerde al het ruimte-zeilschip met de toepasselijke naam Ikaros, vernoemd naar de jongen met dezelfde naam uit de Griekse mythologie. Het ruimtevaartuig heeft een diagonaal van twintig meter. Ik had niet verwacht dat onderzoekers hier serieus aan zouden werken. Dat maakt dit boek zo fascinerend: wetenschap en het witte doek richten zich beide op verwondering, ze gaan weliswaar heel anders te werk, maar hebben ook opzienbarende raakvlakken.

George van Hal, Robots, Aliens & Popcorn. Wetenschap op het witte doek, Uitgeverij Atlas Contact, 318 pagina’s, 24,99 euro.

ReactiesReageer