Wetenschappelijke boeken voor in je vakantiekoffer

Waarom je deze zomer een boek over voetbal moet lezen.

Sybren Spit: Omdat Oranje er alweer niet bij is tijdens een eindtoernooi, bracht Amsterdamse uitgever Das Mag een paar weken terug het boek De Val van Oranje van Pieter Zwart uit. Zwart is journalist voor onder andere Voetbal International en geeft een elftal aan tips, waarmee het Nederlands elftal er weer bovenop kan komen. Zoals: Laat je man lopen, speel niet over de flanken en luister vooral niet naar wat ex-voetballers op basis van hun gevoel verkondigen. Maar waarom zou je nou juist dit boek moeten lezen?

Pieter Zwart komt tot deze inzichten op basis van uitgebreide analyses. Wanneer Pierre van Hooijdonk meent dat een bepaalde speler vaak de bal verliest, bekijkt hij de cijfers om te zien of dat wel klopt. Zijn aanpak is behoorlijk wetenschappelijk. Zwart formuleert theorieën en test die aan de hand van de enorme hoeveelheid data die elke wedstrijd wordt verzameld. Met deze insteek laat hij zien hoe interessant het is om op een gedegen manier onderzoek te doen in een veld waarvan je vooraf niet had verwacht dat het zich ervoor zou lenen. Precies die nieuwsgierige blik lijkt me in willekeurig welk (wetenschappelijk) domein een waardevolle eigenschap.

Pieter Zwart; De val van Oranje; Das Mag; €18,99

Waarom feminisme goed is voor mannen

Marijke Naezer: Mannen denken vaak dat ze niks te winnen hebben met feminisme, maar Jens van Tricht laat in dit boek ‘Waarom feminisme goed is voor mannen’ overtuigend zien dat dit idee niet klopt. Hij combineert wetenschappelijke inzichten met persoonlijke ervaringen om uit te leggen hoe beperkend hedendaagse mannelijkheidscoderingen zijn.

Die coderingen – mannen als sterk, stoer, competitief, rationeel, kostwinner, etcetera – veroorzaken een hoop pijn en schade, ook voor mannen. In het boek komen bijvoorbeeld de gevolgen aan bod op het gebied van geweld, arbeid&zorg en intimiteit&seksualiteit.

Dit alles wordt besproken vanuit een intersectionele lens: de problemen en gevolgen zijn niet voor alle mannen hetzelfde. Bovendien bespreekt Van Tricht hoe mannen kunnen bijdragen aan verandering en wat ze hierbij te winnen hebben: een betere relatie met zichzelf, anderen en de wereld. Een helder, belangrijk, dapper, inspirerend en hoopvol boek dat op ieders leeslijst zou moeten staan.

Jens van Tricht; Waarom feminisme goed is voor mannen; Atlas Contact; €17,99

Pleidooi voor betere ondersteuning van slachtoffers

Erik van der Meulen: Lezen in de zomer is vooral een ontspannende bezigheid. Maar het kan waarschijnlijk geen kwaad om eens iets te lezen met een serieuze en zware (maar hoopvolle) ondertoon. Laura Dolci, werkzaam bij de VN, verloor haar man tijdens een terroristische aanslag in Irak. In haar boek a victimless crime vertelt ze haar verhaal over de nasleep van dit verlies. Volgens haar zijn overheden en andere politieke organisaties op dit moment niet in staat recht te doen aan het onrecht dat slachtoffers en nabestaanden van terroristische aanslagen meemaken. Naast dit persoonlijke verhaal lardeert ze dit met wetenschappelijk onderzoek en komt ze tot een pleidooi voor betere ondersteuning voor slachtoffers en nabestaanden. Daarmee is dit boek een persoonlijk indringend verhaal en een boeiend essay over een weerbare maatschappij.

Bonustip: ‘Vertel me het einde’van Valeria Luiselli. Valeria migreerde in haar jonge jaren vanuit Mexico naar de Verenigde Staten. Als vertaalster werkte ze bij de immigratierechtbank van de VS. In deze functie beschreef ze talloze verhalen van gevluchte kinderen. Schrijnende verhalen en in de context van het Trump beleid om migranten kinderen van hun migrantenouders te scheiden erg actueel.

Laura Dolci; A victimless crime; Wolf legal publishers €24,95

Waarom je hond geen fruit hoeft te eten

Karin van der Tuin: Iedereen heeft wel eens iets over DNA gehoord, maar wat is het nu precies en wat kun je er allemaal mee? Daar geeft het boek ‘Waarom je hond geen fruit hoeft te eten van Ken Kraaijeveld antwoord op. De ontwikkelingen op het gebied van DNA-onderzoek gaan ontzettend snel en het gaat daardoor een steeds grotere rol spelen in onze maatschappij en dus ook in jouw leven. Daarom is nu een goed moment om meer te leren en te ontdekken over DNA.

Dit boek bestaat uit twee delen. Het eerste deel geeft achtergrondinformatie over de functie van DNA bij alles wat leeft, met prachtige verduidelijkende illustraties. Het tweede deel geeft een kijkje in de keuken van de mogelijkheden van DNA-onderzoek en blikt vooruit op de toekomst. Leuk aan het boek vind ik de toevoeging van persoonlijke ervaringen van de schrijver, zowel op verschillende werkplekken als thuis.

De schrijver probeert in zo eenvoudig mogelijke bewoording de complexiteit van DNA uit te leggen. Soms worden toch nog best lastige woorden gebruikt, geen zorgen als je niet alles begrijpt, ook DNA-wetenschappers snappen nog lang niet alles!

Spoiler alert: honden krijgen nooit scheurbuik omdat zij een goed werkend vitamine-C gen hebben en dus geen fruit hoeven te eten. Zouden we het DNA van de mens in de toekomst zo kunnen aanpassen dat dit ook voor ons geldt? Lees het boek helemaal uit om ook antwoord op die vraag te krijgen.
Nog meer Huis- Tuin- en Keukenverhalen over DNA? Bezoek de website van stichting Leve DNA!, ook voor lesmateriaal.

Ken Kraaijeveld; Waarom je hond geen fruit hoeft te eten; KNNV Uitgeverij €19,95

De nieuwe politiek van Europa

Marij Swinkels: In het boek ‘De nieuwe politiek van Europa’ laat historicus Luuk van Middelaar zien dat de Europese problemen van vandaag de dag niet op te lossen zijn met de middelen van gisteren. Aan de hand van grote en onverwachte gebeurtenissen die zich tussen 2010 en 2015 voltrokken, zoals de Eurocrisis, de oorlog in Oekraïne en de Vluchtelingencrisis, schetst hij dat de traditionele Europese ‘regelpolitiek’ geen stand houdt in onzekere en onduidelijke situaties die om politieke doortastendheid vragen.

Van Middelaar werkte tussen 2010 en 2015 als speechschrijver van de vorige voorzitter van de Europese Raad, Herman van Rompuy, en heeft van dichtbij gezien hoe de EU vaker wel dan niet moest improviseren om complexe crises te beteugelen. Waar de Europese politiek er traditioneel een was van ‘depolitiseren’ en de boel ‘netjes ambtelijk regelen’, laat Van Middelaar haarfijn zien dat je complexe migratiestromen niet oplost met hetzelfde gereedschap dat je gebruikt bij het verdelen van visquota’s.

Hij gaat de belangrijke sleutelmomenten uit elke crisis nog eens langs om uit te leggen hoe politiek leiders in Europa omgaan en worstelen met deze nieuwe ‘gebeurtenissenpolitiek’. Aan de hand van rijke voorbeelden en spannende inkijkjes achter de schermen neemt het boek je vanaf elk vakantiestrand mee naar de Europese politiek die zichzelf opnieuw uit moet vinden in tijden waar niets meer vanzelfsprekend lijkt.

Luuk van Middelaar; De nieuwe politiek van Europa; Historische Uitgeverij € 25,00

Een tweede aanrader voor de zomer, voor iedereen die van filosofie houdt: het boek “Waar was ik toen ik er niet was?” van filosofe Monica Meijsing. Meijsing begint haar overdenking vanuit een persoonlijke ervaring:

‘Ik werd de operatiekamer binnengereden, iemand zei ‘welterusten’, wat ik idioot vond, en onmiddelijk daarna was ik in een andere kamer en was het drie uur later. Waar was ik gedurende die drie uur?’

Het boek is een zoektocht naar een antwoord op deze vraag, een reflectie op het menselijk bewustzijn, een ontdekkingstocht die ons meeneemt langs verschillende bekende en minder bekende filosofen. Meijsing heeft de gave om ingewikkelde theoriën op toegankelijke en humoristische wijze uit te leggen, zonder oppervlakkig te worden. De nuance blijft behouden en wie dit boek leest wordt zeker aan het denken gezet, over zichzelf, over de relatie met anderen, over wat het betekent om een persoon te zijn. In mijn opvatting een zeer goed boek, met name omdat het Meijsing zo goed lukt om filosofische theorie interessant te maken zonder de diepgang te verliezen – iets wat niet elke filosoof gegeven is.

Jan Pronk; Strijd rond de grote meren: onderhandelen over vrede en recht in het hart van Afrika; LM Publishers € 24,50

Monica Meijsing; Waar was ik toen ik er niet was?; Uitgeverij Vantilt €19,95

Filmtips:

Op vakantie of thuis en de regen valt met bakken uit de hemel waardoor je niet lekker op het strand een boek kunt doorbladeren? Of ben je niet zo gek op lezen? Geen nood, Faces of Science heeft ook nog een aantal filmtips voor je!

Darkest Hour

Marij Swinkels: In de film ‘Darkest Hour’ zien we een portret van Winston Churchill, die in mei 1940 premier wordt van het Verenigd Koninkrijk nadat zijn voorganger, Neville Chamberlain, het vertrouwen van de oppositie is kwijtgeraakt. Enkele dagen na zijn benoeming tot premier staat hij direct voor een loodzwaar besluit: onderhandelen over vrede met Nazi-Duitsland of strijden voor de Britse natie, wetende dat dat kan eindigen in een vernederende nederlaag. De geschiedenis leert ons dat Churchill kiest voor het laatste, en deze Oscarwinnende film laat zien hoe Churchill in die meidagen van 1940 tot dit besluit komt. De film neemt je mee naar de ‘achterkamertjes-politiek’ van de Britse conservatieve partij, naar de slaapkamer van Churchill waar hij zijn gedachten op – vaak merkwaardige wijze, in bed met een glas whiskey – uitwerkt, naar het Britse parlement waar Churchill vlijmscherpe speeches geeft, of mee in de ‘tube’ waar Churchill de mening van het Britse volk peilt voordat hij definitief een knoop doorhakt.

Of Churchill terecht ‘the greatest Briton’ wordt genoemd, mag je zelf bepalen, aan het acteerwerk in deze film zal het niet liggen. Onze eigen premier Mark Rutte lijkt er al over uit, getuige zijn quote vorige week tijdens zijn speech in het Europees parlement “Winston Churchill once said: ‘Politics is the ability to foretell what is going to happen tomorrow, next week, next month and next year. And to have the ability afterwards to explain why it didn’t happen.’ Churchill was right, we can’t predict the future.” (Rutte, 2018).

De film is te koop op iTunes voor € 9,99

Hidden Figures

Clara Stegehuis: Het is 1961. Yuri Gagarin is de eerste man ooit in de ruimte. Na dit Russische succesverhaal willen de Amerikanen zo snel mogelijk de eerste Amerikaan de ruimte in hebben. Maar hoe lanceer je een raket precies snel genoeg dat hij om de aarde gaat draaien? En belangrijker nog: hoe zorg je ervoor dat de raket daarna ook weer kan landen? Hier zijn heel precieze berekeningen voor nodig. Computers kunnen dit nog niet, dus worden al deze berekeningen handmatig door wiskundigen en natuurkundigen uitgevoerd.

Hidden Figures volgt drie zwarte vrouwen die als menselijke ‘computers’ bij de NASA werken. Naast de ingewikkelde berekeningen vechten ze als eerste gekleurde vrouwen in hun functie tegen oneerlijke regels voor zwarten en tegen racistische collega’s.

Hidden Figures geeft een mooi beeld van de ruimtevaartwetenschap in de jaren 60. Maar bovenal geeft het een portret van drie dappere vrouwen die tegen alle vooroordelen en obstakels in hun plek weten te veroveren. Kortom, een inspirerende film om op een regenachtige zomerdag te kijken!