Weg met de kater

De essentie van de kater ligt in het onvermogen van je lichaam om grote hoeveelheden alcohol af te breken. Met 10 ml alcohol, de gemiddelde hoeveelheid in een glas, is ongeveer anderhalf uur gemoeid. De afbraaksnelheid wordt niet echt groter bij hogere consumptie, dus met vier glazen is je lijf al zes uur bezig. Bij de inname van nog meer glazen is het zo goed als onmogelijk om de ochtend na een avondje doorzakken al weer nuchter te zijn. Bovendien raakt het afbraaksysteem bij snelle alcoholinname overbelast. Afvalstoffen hopen zich op en de kater is een feit.

De afbraak gebeurt in twee stappen met behulp van enzymen (hulpstoffen), vooral in de lever. Eerst wordt alcohol (ethanol) omgezet in acetaldehyde met behulp van het enzym alcoholdehydrogenase (ADH). Daarna wordt acetaldehyde omgezet in azijnzuur. Ook voor deze tweede stap is een enzym nodig: aldehydedehydrogenase (ALDH).

Met mate

Kunnen we nu met al dat biochemisch inzicht de kater voorkomen? Natuurlijk. De meest voor de hand liggende oplossing: geen alcohol innemen. Gegarandeerd succes – althans de ochtend erna. Wie niet alleen fit wil opstaan maar toch op een feestje met wat alcohol in de stemming wil komen heeft meer aan het devies ‘met mate’. Jezelf laveloos drinken zal de sfeer trouwens uiteindelijk alleen maar verpesten – om nog maar niet te spreken over de ‘morning after’.

OK, na een paar glazen moet het dus genoeg zijn. Maar zelfs dan kan de kater toeslaan. Wat te doen om hem ver van je bed te houden? Duidelijk is dat het verstandig is extra water te drinken om de vochthuishouding in balans te houden. Liefst tussen de alcoholische drankjes door, maar in ieder geval vlak voor het slapengaan.
Ook helpt het de maag te voorzien van voldoende voedsel, waardoor de opname van alcohol vertraagd wordt. Daarmee verkleint de kans op overbelasting van de acetaldehyde-afbraak. Maar uiteindelijk zal wel alle alcohol afgebroken moeten worden.
Een ander voordeel van het ‘leggen van een bodem’ is het verkleinen van de kans op overgeven. Alcohol prikkelt het slijmvlies van de maag. Als je in korte tijd veel drinkt, raakt het slijmvlies in de maag geïrriteerd. De maag wil de alcohol dan zo snel mogelijk lozen, de maagwand trekt samen en de drank gaat vervolgens langs de ingang weer naar buiten: je moet overgeven.

Pillen

Een gedetailleerd begrip van de alcoholafbraak biedt in principe aanknopingspunten voor het ontwerp van medicijnen die het optreden van een kater voorkomen. Het idee is dan om door het innemen van pillen met bepaalde stoffen de ophoping van afbraakproducten te voorkomen.
Het probleem is dat gefundeerd klinisch wetenschappelijk onderzoek bij deze middelen vrijwel altijd ontbreekt. De populariteit van een aantal beschikbare pillen lijkt vooral het resultaat van gewiekste marketing en niet van wetenschappelijk bewezen succesvolle katerbestrijding. Bovendien wordt door de aanbieders van anti-katerpillen vaak gesuggereerd dat ook andere effecten van de alcoholinname worden bestreden; vooral dat de pil ontnuchterende effecten zou hebben.

De leverancier van de ‘Russische pil’ KG-2 komt bijvoorbeeld met het verhaal dat de pil werd gebruikt door de Russische KGB om haar agenten alert en bij de les te houden tijdens gevaarlijke missies. Spionnen worden immers geacht een stevig glas mee te drinken om zo minder op te vallen tijdens feesten en sociale gebeurtenissen. Om scherp en alert te blijven zouden de undercoveragenten tijdens dit soort bijeenkomsten de magische pil gebruiken, die bestaat uit een cocktail van hoofdzakelijk vitamines. Dit is hoogst onwaarschijnlijk. Ingenomen alcohol moet nu eenmaal worden afgebroken en er is een beperking aan de snelheid waarmee de lever dat voor elkaar krijgt. Het ligt niet voor de hand dat een vitaminepreparaat daar veel invloed op heeft.

Op Amerikaanse websites wordt onder andere de inname van cysteïne aanbevolen. Dit is een aminozuur dat de negatieve effecten van een acetaldehyde overschot zou tegengaan. Eieren bevatten relatief veel cysteïne, waardoor de ‘rauwe ei op de nuchtere maag’ remedie een kern van waarheid zou kunnen bevatten. Ook in dit geval ontbreekt wetenschappelijk bewijs.
Cysteïne wordt ook gepromoot als voedingssupplement voor bodybuilders en gezondheidsfreaks.Uit deze wereld komen nog veel (vitamine)preparaten die specifiek tegen een kater zouden helpen. Ook hier geldt weer: claims in overvloed, wetenschappelijk bewijs nihil. Vaak bevatten de zogenaamde ‘verklaringen’ algemene wetenschappelijke termen die op zich niet onjuist zijn, maar alleen bedoeld zijn om indruk te maken op de leek.

Tenslotte de onderzoekers die de hypothese van de ‘congemeren en cytokines’ onderzoeken: ook zij hopen via die route tot een pil te komen die het ‘katerprobleem’ de wereld uit zal helpen. Ze spreken van miljoenen dollars die daarmee voor het opscheppen liggen. En dat is natuurlijk waar het om gaat: geld verdienen. Ons advies: doe lekker Nederlands, drink met mate en ga van het uitgespaarde geld eerst lekker uit eten. Succes verzekerd!