Was de vrouwelijke Viking ook een krijger?

DNA-onderzoek

In dit onderzoek keken de wetenschappers van de universiteiten van Stockholm en Uppsela zowel naar het DNA van de krijger als naar de morfologie. Dat laatste wil zeggen dat je aan bepaalde kenmerken van het skelet, zoals het bekken en de wenkbrauwboog, kunt zien of iemand mannelijk of vrouwelijk was. In dit geval ging het om een vrouw.

De onderzoekers wilden echter nog zekerder van hun zaak te zijn, omdat het hier om een controversieel onderwerp gaat. Voor het DNA-onderzoek vergeleken ze daarom het DNA uit een tand en een bot. Wanneer dit niet overeenkomt, heb je namelijk DNA van iets of iemand anders te pakken. In dit geval bleek het inderdaad om één persoon te gaan.

Het geslacht hebben ze geschat door te bepalen welke stukjes van het gevonden DNA op één van de twee geslachtschromosomen (X en Y) thuishoren. In dit geval zijn er 248170 stukjes DNA gevonden die bij het X-chromosoom horen en 247 die bij het Y-chromosoom horen. Daarmee is de ratio tussen die twee 0.001 en bij een ratio minder dan 0.016 is er sprake van vrouwelijk geslacht. Dit is dus een schatting, maar gezien de uiterlijke kenmerken van de botten die ook richting vrouwelijk geslacht wijzen, wel een betrouwbare schatting.

Interpretatie grafgiften

De onderzoekers interpreteren ook de grafgiften anders dan in het verleden is gebeurd. Zij zien in de begraven vrouw niet alleen een krijger, maar zelfs een officier, vanwege de aanwezigheid van de vele wapens en een bordspel. Dat laatste zou wijzen op het gebruik van militaire tactieken tijdens haar leven.

“De aanwezigheid van een bordspel wijst niet specifiek op een militair, maar vooral op iemand met een hogere sociale status”, aldus Annemarieke Willemsen. Zij is conservator collectie Nederland Middeleeuwen bij het Rijksmuseum van Oudheden en niet verbonden aan het onderzoek.

“We denken dat er meer wapens in graven lagen, dan dat er bewapende mensen waren, maar waarom? Wilden de nabestaanden de overledene krijgshaftiger voorstellen dan hij of zij was geweest en daarmee het Walhalla voor de gek houden? Wat mensen dachten over wat er gebeurde in het Walhalla, of waarom grafgiften en wapens nodig waren, weten we gewoon niet.”

Zwart-wit

Volgens Willemsen zullen we in de toekomst vaker voor dit soort verrassingen komen te staan. “Veel graven zijn al in het begin van de twintigste eeuw opgegraven en we werken nog steeds met de interpretaties die toen zijn gemaakt. Die zijn niet per se fout maar wel zwart-wit. Wanneer er geen skelet was overgebleven, waaruit het geslacht bepaald kon worden, dachten wetenschappers wel heel makkelijk dat een graf met wapens van een man was geweest en een graf met sieraden van een vrouw. Pas sinds een jaar of vijftien onderzoeken we het DNA in slecht of fragmentarisch bewaard materiaal, en dat zal nog zeker meer nieuwe interpretaties opleveren.”