Hygiëne is belangrijk om de overdracht van bacteriën, schimmels en virussen tegen te gaan. Zo kun je voorkomen dat je ziek wordt. Maar wanneer is je huis schoon genoeg? En kan je huis ook te schoon zijn? NEMO Kennislink zocht het uit.
Een schoon huis kan voorkomen dat je een infectie oploopt in je eigen huis, stelt de Groningse arts-microbioloog Andreas Voss. Maar een extreem schoon huis, is volgens hem niet beter voor je gezondheid. “Het is vooral belangrijk dat het in je huis niet tot ophoping van vuil en etensresten komt, of dat er blijvend veel vocht aanwezig is. Dat zijn omstandigheden waarbij bacteriën en schimmels goed kunnen groeien. Maar wat dagelijkse vervuiling kan geen kwaad.”
Schoenen uit
Er zijn wel enkele veelvoorkomende viezigheden die in huis kunnen zorgen voor gezondheidsproblemen. Zoals schimmel in de badkamer of andere delen van het huis. En onhygiënisch omgaan met etenswaren. Voss: “Rauwe kip kan besmet zijn met Salmonella – een bacterie die kan zorgen voor diarree en braken. Wanneer je kip bakt, is het veilig om te eten. Je moet dan wel de plank en mes eerst afwassen, voordat je er iets anders mee snijdt.” Voor mensen die allergisch zijn voor huisstofmijt of katten, is het ook verstandig om extra alert zijn op stof en kattenharen in huis.
Toxicoloog Paul Scheepers, werkzaam bij de Radboud Universiteit, wijst daarnaast op schadelijke stoffen die we van buiten mee naar binnen kunnen nemen. Zoals fijne rubberdeeltjes afkomstig van slijtende autobanden, die je kunt inademen. Of bestrijdingsmiddelen uit de landbouw, waarvan de gezondheidsrisico’s volgens hem nog niet helemaal bekend zijn. “In Scandinavië en Japan trekken mensen hun schoenen direct uit bij thuiskomst. Zo voorkom je dat je deze schadelijke stoffen mee naar binnen neemt. Dat zouden we in Nederland vaker moeten doen.”
Allesreiniger voldoende
En kan je huis ook té schoon zijn? “Eigenlijk niet”, stelt Voss. “Al zijn veel mensen wat doorgeslagen met het schoonmaken van hun eigen huis.” Het is volgens Voss een illusie dat je je huis bacterievrij kunt maken. “Micro-organismen zitten overal op en in je lichaam, maar ook in de omgeving, en op alle oppervlakken in je huis. Dus direct nadat je een oppervlak hebt ontsmet, zullen er alweer bacteriën aanwezig zijn.” Er verschijnen volgens Voss regelmatig artikelen met titels zoals ‘Op je telefoon zitten nóg meer bacteriën dan op je wc-bril’. “Het gaat hierbij vooral om eigen bacteriën die overal op je lichaam aanwezig zijn, dat is dus niets om je zorgen over te maken.”
Voor je gezondheid is het bovendien goed om te letten op welke schoonmaakmiddelen je in huis haalt, en hoe je ze gebruikt. Voss: “Sommige mensen gebruiken overal in huis desinfecterende middelen. Maar het extra effect dat deze hebben in vergelijking met standaard schoonmaakmiddelen is onder gewone omstandigheden niet nodig. En sommige van deze middelen zijn schadelijker voor ons milieu.” Voor de meeste schoonmaakklussen is wat allesreiniger of een microvezeldoekje volgens hem voldoende. Daar sluit Scheepers zich bij aan.
Giftige wolk
Bij onjuist gebruik kunnen schoonmaakmiddelen vergiftiging veroorzaken. In 2022 werden er ruim 3000 vergiftigingen door schoonmaakmiddelen gemeld bij het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum in Utrecht. Deze vergiftigingen komen volgens Scheepers veelal doordat mensen schoonmaakmiddelen verkeerd gebruiken. “Een veelgemaakte fout is het combineren van bleek met azijn of ammonia, in de hoop iets extra schoon te krijgen. Wanneer deze middelen mixen, ontstaat er een giftige wolk, die heftige hoestbuien en tranende ogen veroorzaakt.” Het is daarom goed om altijd de gebruiksaanwijzing te lezen.
“Kijk ook altijd naar de symbolen op de verpakking”, aldus Scheepers. “Een uitroepteken waarschuwt voor irritatie wanneer het middel in aanraking komt met de huid.” Dan is het verstandig om handschoenen te dragen. “En een vlammetje waarschuwt voor brandbaarheid. Brandbare middelen verdampen vaak gemakkelijk. Door je huis goed te ventileren voorkom je dat je hiervan te veel inademt.” Een middel dat hijzelf nooit in huis haalt is ontstopper. “Dat middel kan zeer schadelijk zijn voor de gezondheid en heeft vrijwel altijd een tegenvallend resultaat. Bij verstopping is preventie altijd de beste keuze, en anders kun je gaan voor een mechanische oplossing zoals een plopper of ontstoppingsveer.”