Internet is overal, maar ook onzichtbaar. Het verbindt ons met elkaar in alle mogelijke uithoeken. In ons nieuwe thema ‘Wij zijn het web’ pluizen we uit wat dit voor jou betekent.
Het voelde als een uitje, een beetje zoals wanneer we naar attractieparken Efteling of Hellendoorn gingen. Maar er was geen Sprookjesbos, Python of Rioolrat in de buurt. Ik stapte een kantoor binnen met systeemplafond, tl-verlichting en computers. Toch was dat veel spannender dan het op het eerste gezicht leek.
Een wetenschapper aan de Amerikaanse University of Illinois, Chicago heeft de eerste keer dat hij op internet ging op foto vast laten leggen, 1993.
Phillip Capper, FlickrIk was een jaar of veertien, het was midden jaren negentig, en ik mocht voor het eerst met mijn vader mee naar kantoor. Hij werkte op de administratie van de Rijksuniversiteit Groningen en daar kon je iets heel bijzonders doen: het internet op. Wat het precies was, wist ik nog niet helemaal, maar het klonk spannend. Ik had zelfs een beetje vlinders in mijn buik toen ik achter een beeldscherm met een enorme achterkant werd gezet.
Zoemend floepte de computer aan en liet mijn vader zien hoe je in de adresbalk iets intoetste. Na een tijdje toverde hij nos.nl tevoorschijn, de site van de publieke omroep, want ik wilde toch later journalist worden? Zo’n pagina waar je op van alles kon klikken, leek heel spectaculair. En dat was het ook wel, maar tegelijkertijd ook ongrijpbaar. Want wat kon je er nou precies mee? Van de NOS wilde ik naar mijn favoriete voetbalclub FC Groningen, maar die hadden nog geen site. Na een uurtje verwonderd ronddolen op het web was ik klaar, want zoveel was er nog niet wat me boeide.
Ongrijpbaar
De jaren daarna ging ik nog regelmatig ‘internetten’ bij mijn vader op kantoor. Ik vertelde daar dan in geuren en kleuren over op school, alsof ik naar een heel verre bestemming was geweest. In de jaren negentig ging je nog echt op bezoek in het internet. Het voelde ook een beetje als een reis naar een verre bestemming, want de laadtijd van de pagina’s leek eeuwig te duren. Hoe anders is dat nu! Nu is het internet overal. Mijn kinderen van 8 en 12 zitten al vanaf hun geboorte in een wereld waar het internet er vrijwel altijd is, en waar ze er voortdurend gebruik van maken: voor de iPads waarop ze filmpjes kijken, voor hun spelcomputers waarmee ze op afstand gamen met vriendjes, en voor het bedienen van de lampen in hun kamers.
Toch is het internet nog even ongrijpbaar als vroeger. We gebruiken het de hele dag door, zowel gemerkt en ongemerkt. Maar snappen we hoe het werkt en hoe het ons leven en onze omgeving beïnvloedt? Daarover gaat ons nieuwe thema ‘Wij zijn het web’. Over de eerste ontwikkelingen van het internet en het Wereldwijde Web (www, de pagina’s die je bezoekt), waar redacteur Amanda Verdonk al over publiceerde, en de ontwikkeling naar nu. En hoe het daarbij een steeds grotere betekenis gaat spelen in ons leven. Daaraan kleven allemaal interessante vraagstukken en perspectieven. Wat is er technisch veranderd? Maar ook: hoe is onze taal door het internet aangepast? En: hoe gaan we anders met elkaar om?
In dit thema vertrekken al deze verhalen, zoals altijd, bij jou. Zoals het artikel van redacteur Larissa van Dijk. Zij dook in de wereld van slimme apparaten in jouw huis die verbonden zijn met het internet. Handig zo’n koelkast die online is, maar hoe beveilig je dat goed? Of neem de zoekmachines, die we allemaal gebruiken: hoe ging de ontwikkeling daarvan? En buzzwords als Web3, blockchain en NFT, wat betekenen ze eigenlijk? Redacteur Krijn Soeteman is jouw gids in deze wondere wereld van het web in de serie ‘Webwegwijzer’.
Onvoorziene gevolgen
Natuurlijk duiken we niet alleen in het verleden, maar verkennen we ook de toekomst. Hoe ontwikkelt het internet zich? Het eerlijke antwoord is uiteraard dat we dit nog niet precies weten. Sterker nog: dit is notoir lastig te voorspellen. Hoe internet en web zich de afgelopen decennia ontwikkelden, is vaak juist anders dan vooraf werd gedacht. De toevoeging van social media, waarbij gebruikers zelf konden reageren, werd allereerst toegejuicht als een democratisering. De gewone mensen konden hun stem laten horen.
Maar uiteindelijk is wel duidelijk dat dit niet helemaal zo is uitgepakt. Een onvoorzien gevolg is dat er trollen kwamen die discussies probeerden te manipuleren, dat er landen zijn die een open debat moedwillig tegenhouden, en dat een groot deel van de sociale media in handen is van maar een paar spelers, die daardoor erg veel macht krijgen, zoals Google en Meta (Facebook en Instagram). Het internet en het web kunnen veel beter, zeggen experts. Maar hoe dan? Dat zoeken we uit. Tegelijkertijd zijn wij allemaal het web. We leven erin, maken er gebruik van en hebben daarom meer macht en invloed om veranderingen te bewerkstelligen dan we denken.
In ‘Wij zijn het web’ nemen we jou mee in de wondere wereld van web en internet. We willen je inzicht geven in hoe het internet zich overal om jou heen begeeft en wat dat betekent. Zodat jij de wereld om je heen, die in een razend tempo verandert, beter begrijpt. Zonder verstrikt te raken in het web.
