Waarom we ons moeten aanpassen aan klimaatverandering

Wanneer we het hebben over de mogelijkheid van het instorten van de maatschappij kan dat nogal abstract lijken. […]Maar als ik het heb over honger, verwoesting, migratie, ziekte en oorlog, dan bedoel ik: dat gebeurt tijdens jouw leven. Als de stroom uitvalt dan komt er al snel geen water meer uit de kraan. Je bent afhankelijk van je buren wat betreft eten en warmte. Je raakt ondervoed. Je weet niet of je weg moet gaan of blijven. Je bent bang dat je een gewelddadige dood sterft voordat je door honger dood gaat.

Deze woorden lijken wel uit een spannende film of videogame te komen. Maar nee, aan het woord is professor Jem Bendell, hoogleraar aan de Universiteit van Cumbria. Nadat hij een half jaar verlof nam om zich te verdiepen in de klimaatwetenschap, kwam hij tot een schokkende conclusie: het instorten van de maatschappij door klimaatverandering op de korte termijn is niet meer te vermijden. In zijn manuscript roept hij daarom iedereen op om zich fysiek, maar vooral ook mentaal, voor te bereiden op het door klimaatverandering veroorzaakte verval van de maatschappij zoals wij die kennen.

Of het echt zo ver komt als professor Bendell beschrijft valt moeilijk met zekerheid te zeggen. Wat we wel weten is dat het klimaat verandert – en al veranderd is. Sinds 1900 is de gemiddelde temperatuur op aarde toegenomen met gemiddeld 1 graad . Dit heeft gevolgen – ook in Nederland. Het verminderen van onze CO₂-uitstoot is daarom heel belangrijk om verdere klimaatverandering tegen te gaan. Maar nu de verandering van het klimaat al begonnen is, moeten we ook nadenken over hoe we ons kunnen aanpassen aan en voorbereiden op de gevolgen van een veranderd klimaat. Dit noemen we klimaatadaptatie.

Taboe

Nog nooit eerder van klimaatadaptatie gehoord? Je bent niet de enige. Dit komt omdat het concept klimaatadaptatie lang een taboe was in klimaatbewegingen. Milieuactivisten waren bang dat mensen het verminderen van onze CO₂-uitstoot niet meer belangrijk zouden vinden wanneer zij weten dat het mogelijk is om ons (tot zekere hoogte) aan te passen aan de gevolgen van klimaatverandering. Klimaatadaptatie bleef daarom lang onbespreekbaar.

Maar wereldwijd blijft de gemiddelde temperatuur stijgen, en de gevolgen van klimaatverandering worden nu langzaamaan zichtbaar: een voorproefje voor wat ons nog meer te wachten staat, als we onze CO₂-uitstoot niet snel verminderen. Het concept klimaatadaptatie komt nu dan ook uit het verdomhoekje. En we moeten wel. In Nederland kunnen we bijvoorbeeld toenames verwachten in hittegolven en droogte, maar ook in zware regenbuien en extreem weer. Om schade aan bijvoorbeeld onze huizen, infrastructuur, en landbouw sector te voorkomen moeten we ons hier zo snel mogelijk op voorbereiden.

Aanpassen aan het klimaat

Er is een levendige gemeenschap professionals die hard met deze opgave bezig is. Maar ook gewone mensen zoals jij en ik moeten ons aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering. Omdat klimaatadaptatie nog niet zo’n thema is in het dagelijkse leven, doen nog niet veel mensen dit bewust. In mijn promotieonderzoek kijk ik naar wat mensen motiveert om klimaatadaptieve maatregelen te nemen (of niet).