Waarom robots steeds kapot gaan in Fukushima

Overal ligt puin en water en er is levensgevaarlijk hoge straling. Voor reddingswerkers is het daarom nog altijd niet mogelijk om veilig de beschadigde kernreactoren van Fukushima te bezoeken. Laat staan om er de rotzooi op te ruimen, die ontstond na de aardbeving en tsunami van 2011.

Het is dus niet zo vreemd dat op afstand bestuurbare robots worden ingezet om orde op zaken te stellen. Maar dat blijkt vooralsnog geen succes. Deze maand nog gingen reddingsrobots kapot terwijl ze radioactief materiaal wilden opruimen in een beschadigde reactor. Er was jarenlang aan de robots gewerkt.

Radioactief water

Hoe komt het toch dat robots niet slagen? “Fukushima is een zeer gevaarlijke en vijandige omgeving voor robots”, zegt hoogleraar Paul Oh van Drexel University in de Verenigde Staten. Hij is hoofd van de ontwikkeling van Hubo, de reddingsrobot waaraan meerdere Amerikaanse universiteiten werken. “Een van de grootste problemen is de straling.”

Neem een deurklink, die is ontworpen voor de handen van mensen en niet voor een blikken reddingswerker. “In fabrieken functioneren robots uitstekend. Want daar hebben we de omgeving volledig aangepast aan hen”, zegt Wildenbeest. “In een kernreactor van Fukushima komen ze terecht in een menselijke omgeving. Dat zijn ze niet gewend. Er ging in het verleden bijvoorbeeld een robot naar binnen, die al snel geen meter meer verder kwam. Er werd een tweede robot gestuurd om te kijken wat er aan de hand was. Toen bleek dat er een stuk staal de doorgang blokkeerde. Dat was die robot nog niet eerder tegengekomen en hij wist niet wat te doen.”

Robots zijn momenteel vaak erg goed in het uitvoeren van een taak. Bijvoorbeeld door een deur aan te brengen op een auto in een fabriek. Of neem een robot die heel hard kan rennen of de wereldkampioen van het spelletje Go verslaat. “Maar bij een combinatie van taken, gaat het vaak mis. Dat is nog ontzettend lastig voor robots”, zegt Oh.

Apollo

Er is momenteel een veel te hoog verwachtingspatroon, benadrukken Wildenbeest en Oh. Onder meer door films als I, Robot en The Terminator denken veel mensen dat het wondermachines zijn. “Maar dat is echt nog sciencefiction. Je kunt de huidige robots het beste vergelijken met bejaarden. Ze bewegen niet altijd even gemakkelijk en als ze vallen dan gaat er vaak wat kapot”, zegt Oh.

New Orleans

Wildenbeest is ervan onder de indruk dat robots zich steeds beter bewust worden van hun omgeving. Wij mensen herkennen al snel onze omgeving: we weten wat een pak melk is, ook als we er maar een gedeelte van zien. “Voor een robot is dat lastig. Die herkent zo’n pak bijvoorbeeld door naar de kleur te kijken. Maar als het schemert, verandert de kleur. Daarom worden nu robots ontwikkeld die met deze onzekerheden om kunnen gaan. Ze kijken dan ook naar de vorm of de letters op het pak, als de kleur niet goed zichtbaar is.”

Ondanks het falen in Japan krijgen robots een steeds belangrijkere rol in rampgebieden, verwachten Oh en Wildenbeest. “New Orleans heeft nog altijd te kampen met de gevolgen van orkaan Katrina. Het water en de wind sleurde onder meer koelkasten, magnetrons en stenen mee. Die moeten worden hergebruikt. Dat is een goede taak voor robots. Ze kunnen in hun eigen tempo al die spullen verzamelen”, zegt Oh. “Of laat ze de zandzakken die nog overal liggen opruimen. Op dat soort plekken hebben we al direct wat aan robots en in de toekomst wordt hun bijdrage alleen nog maar groter.”