Mei 2013 verscheen het eerste vragenboek van Kennislink. Een boek met 101 slimme vragen, ingestuurd door onze lezers. In ‘Waarom worden mannen kaal?’ combineren we wetenschappelijke diepgang met heldere uitleg. Een voorproefje.
Kinderen lusten vaak weinig als ze jong zijn en, een paar uitzonderingen daargelaten, zeker geen olijven en Franse kazen. We weten zelf ook meestal nog wanneer we dat voor het eerst lekker gingen vinden. Het heet niet voor niets an acquired taste – een verworven smaak. Maar waarom duurt het even voor we eraan gewend zijn?
Red de euro, eet een olijf? Volgens sommigen kunnen we de economieën van de Zuidelijk Europese staten het beste helpen door zoveel mogelijk producten van ze af te nemen. Olijven, bijvoorbeeld.
wikimediacommonsWaarom moet je olijven leren eten?
Ze smaken een beetje bitter en zuur en vanuit de evolutie associëren we bitter met giftige stoffen en zuur met bedorven voedsel. De natuur waarschuwt ons als het ware dat we voorzichtig moeten zijn met deze smaken. Terwijl we voor zoete smaken een aangeboren voorkeur hebben omdat suiker wijst op een goede bron van energie. Bovendien is het de eerste smaak die we proeven: moedermelk is ook heel zoet. Na verloop van tijd ontdekken we echter dat de natuur ons ook weleens voor de gek houdt en dat onder die vieze geur heel energierijk voedsel verborgen kan zitten. Haring, de tropische vrucht Durian en stinkkazen hebben één ding gemeen: een hoge calorische dichtheid. Ook olijven bevatten relatief veel vet en eiwit. Bovendien leren we graag van anderen. Kinderen die hun ouders zien genieten van olijven willen dat ook eens proberen. De eerste keer spugen ze het wellicht uit, maar ‘er moet toch een reden zijn waarom volwassenen er zo van genieten’. Interessant is dat dit sentiment voor spruitjes en andere groenten minder lijkt op te gaan, overigens.
http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=7PVVT9V2CM0
Volgens Remco Havermans, psycholoog en universitair docent van de Universiteit van Maastricht, heeft de evolutie ons toegerust met het vermogen een sterke voorkeur te ontwikkelen voor smaken die geassocieerd zijn met veel energie. Havermans doet onderzoek naar het leerproces bij eetgedrag. “Etenswaren en dranken die rijk zijn aan suiker en andere koolhydraten, eiwit, vet of alcohol zijn precies die dingen die we uiteindelijk het allerlekkerst vinden.”
Op een verjaardagspartijtje serveren we daarom taart met slagroom (rijk aan suiker en vet), plakjes worst en blokjes kaas (rijk aan eiwitten en vet) en drinken we cola (suiker), wijn en bier (alcohol en koolhydraten). De rauwe worteltjes en komkommerplakjes blijven onaangeroerd. Tenzij je er een kommetje met een vettig sausje naast zet.
Toch zijn er ook bittere etenswaren en dranken die we graag nuttigen terwijl ze niet per se zelf energie geven. Hoe is het mogelijk dat een drank als koffie wereldwijd zo veel wordt gedronken terwijl het geen voedingswaarde heeft? Havermans vertelt dat we sommige voedingsmiddelen lekker vinden doordat ze stoffen bevatten die onze voorkeur voor de smaak versterken. Dat veel mensen zo kunnen genieten van hun kopje koffie of thee (zonder suiker toch behoorlijk bitter) komt door de cafeïne, volgens Havermans. Want dat is zo’n stof.
Havermans: “Ons brein leert ons dat we smaken die we met cafeïne associëren veel lekkerder vinden.” Onderzoekers weten nog niet precies hoe dit in zijn werk gaat, maar dat het gebeurt, staat vast. Theobromine heeft een zelfde effect als cafeïne en dat zit in grote hoeveelheden in cacao. Dat chocolade over de hele wereld door jong en oud het meest begeerde snoepgoed is, is dus niet vreemd. Chocola heeft alles mee: Het is zoet, energierijk (suiker en vet) en het zit tjokvol theobromine. Heerlijk.