Waarom jongeren naaktfoto's lekken

Door alle media-aandacht die hierbij komt kijken lijkt het alsof deze rage razend populair is, ook onder jongeren. Uit onderzoek van Julia Lippman en Scott Campbell van de Universiteit van Michigan blijkt echter dat het, althans in de Verenigde Staten, wel meevalt met deze populariteit. In de Verenigde Staten geeft slechts 2,5% van de ondervraagden (tussen de 10 en 17 jaar oud) aan ooit een (semi)naaktfoto van zichzelf te hebben verstuurd. Over de betrouwbaarheid van deze cijfers valt te twisten omdat jongeren niet snel toe zullen geven dat ze dergelijke foto’s verstuurd hebben, dit geeft echter wel een indicatie. 14,9% van de jongeren die dergelijke foto’s van zichzelf verstuurd hebben, vindt overigens dat ze iets ‘verkeerds’ hebben gedaan.

Uit het onderzoek van Lippman en Campbell blijkt verder dat jongeren voornamelijk seksueel getinte foto’s en filmpjes uitwisselen wanneer ze een romantische of seksuele relatie met elkaar hebben, of wanneer ze daar naar op zoek zijn, en dat oudere onderzoekspersonen relatief vaker aan sexting doen. Daarnaast vertonen jongeren die aan sexting doen, meer seksueel gedrag en hebben ze vaak al seksuele ervaring. ‘Het is onduidelijk of dit komt omdat seksuele activiteit en sexting beide uitingen zijn van seksuele interesse, of omdat sexting leidt tot meer seksuele activiteit,’ schrijven Lippman en Campbell.

Een opvallender resultaat is echter dat meisjes niet tot nauwelijks meer ‘sexts’ versturen dan jongens. Toch richt de media-aandacht zich voornamelijk op de gevallen waarbij meisjes het slachtoffer zijn geworden van het ongewenst verspreiden van dergelijke foto’s.

Sociale impact

Op sociaal gebied kan het uitlekken van een naaktfoto verschrikkelijke gevolgen hebben voor de, vaak jonge, slachtoffers. Opvallend is wederom dat in vrijwel alle bekende gevallen sprake is van vrouwelijke slachtoffers. Volgens Lippman en Campbell worden meisjes die aan sexting doen gezien als ‘sletterig’, zelfs wanneer de sexting voorkomt uit een reactie op een ontvangen sext van een jongen, of wanneer zij onder druk is gezet om de foto te sturen.

Daardoor is de kans dat een vrouwelijk slachtoffer een ‘sociale outcast’ wordt veel groter. Voor jongens daarentegen werkt sexting verhogend voor de sociale status. Deze dubbele standaard is waarschijnlijk de reden dat meisjes zwaarder tillen aan het uitlekken van een naaktfoto dan jongens, waardoor deze gevallen meer media-aandacht genereren.

Marijke Naezer, die bij het Institute for Gender Studies aan de Radboud Universiteit Nijmegen promotie-onderzoek doet naar hoe Nederlandse jongeren met diverse achtergronden sociale media gebruiken in vriendschappen, relaties en seksualiteit, ziet echter nog een andere reden voor de nadruk van de media op vrouwelijke slachtoffers. “De media richten zich vaker op de gevallen waarbij meisjes het slachtoffer zijn omdat simpelweg vaak vergeten wordt dat dit ook bij jongens kan gebeuren. In onze samenleving wordt slachtofferschap gekoppeld aan vrouwen en meiden, vooral als het over seksueel geweld gaat.”

“Als een dergelijke foto van een meisje uitlekt, krijgt zij al snel zelf de schuld. Zij wordt dom gevonden en uitgemaakt voor slet, ondanks dat het iemand anders was die haar foto ongewenst verspreidde. Dat past in een lange traditie waarin vrouwen gemakkelijk worden veroordeeld om hun seksuele gedrag. Daar komt bij dat als een foto eenmaal verspreid is, deze niet zomaar weer terug te halen is,” aldus Naezer. “ Wel is het vaak zo, omdat jongeren zo enorm veel foto’s naar elkaar sturen, dat na verloop van tijd een foto ondersneeuwt en vergeten wordt. Maar dan kan de schade al heel groot zijn,” voegt ze er aan toe.