Waarom je beter leert als je informatie uit je hoofd krijgt

Als we iets willen leren, dan concentreren we ons normaliter op informatie in ons geheugen te krijgen. Uit peilingen blijkt dat de meeste studenten en scholieren hun lesmateriaal lezen en herlezen, onderstrepen of markeren en samenvattingen schrijven. Deze worden dan opnieuw gelezen, misschien met een mind-map of tekening aangevuld. Soms maken studenten ook een oefentoets of een oefententamen. Maar: bereiden deze leerstrategieën je goed voor op de toets? En hoe lang kun je de informatie nog onthouden, na de toets?

Zeeotters

Deze vraag stelden veel onderwijswetenschappers in de afgelopen decennia en vergeleken verschillende leerstrategieën met elkaar. Een experiment werd hierbij heel bekend en zette de wereld van veel studenten (en docenten!) op de kop.

In dit experiment werden studenten in verschillende groepen ingedeeld. Alle studenten lazen eerst een tekst over zeeotters. Daarna kreeg een deel van de studenten de kans om de tekst nog een keer te lezen en de anderen moesten alles opschrijven wat ze nog wisten.

De ene groep probeerde dus informatie in hun geheugen te krijgen, en de andere groep probeerde informatie uit hun geheugen te krijgen – ze schreven het namelijk op. Verschillende groepen studenten werden dan na vijf minuten, na twee dagen of na een week nog een keer getest. De resultaten van dit experiment zien jullie op dit grafiekje.

Na vijf minuten konden de studenten die de tekst hadden herlezen meer herinneren dan de studenten die een oefentoets deden (81% ten opzichte van 75%). Maar na twee dagen en een week was dit patroon precies andersom. Studenten die tijdens het leren probeerden informatie uit hun geheugen te krijgen, herinnerden zich meer dan studenten die de tekst twee keer lazen (68% t.o.v. 54% na twee dagen en 56% t.o.v. 42% na een week).

Dit betekent dus dat herlezen eigenlijk niet echt een effectieve manier is om informatie langer dan vijf minuten te onthouden. Erger nog, het gemene aan herlezen is dat het ons een goed gevoel geeft tijdens het leren. Omdat we de tekst al eerder hebben gelezen, komt de informatie al bekend voor en we denken dat we dit ook zelf weten. Maar hoe vaak wist jij al tijdens een toets het antwoord niet, maar wist je wel precies waar het antwoord op deze vraag in jouw samenvatting stond (ergens linksonder, in geel gemarkeerd…)? Dit is mij heel vaak gebeurd!

Vlotheidillusie

Onderwijswetenschappers noemen dit effect ook de ‘vlotheidillusie’. Dit beschrijft als het leren vlot gaat, je de illusie krijgt dat je het ook goed weet. Maar uit onderzoek blijkt dus dat dit vaak niet het geval is.

Wat beter werkt is bijvoorbeeld jezelf te toetsen, dus informatie uit je geheugen op te roepen tijdens het leren. Daardoor versterk je de verbinding met de informatie in je geheugen en word het makkelijker de informatie later in de toets ook weer paraat te hebben. En nog beter: niet alleen in de toets, maar ook daarna.

Herlezen werkt dus wel goed, als je een beetje te laat bent begonnen met studeren en je nog veel wilt stampen. Maar als je alles wat je leert langer wilt onthouden, dan is het beter om het jezelf moelijker te maken. Onderwijswetenschappers hebben ook hier weer een mooie naam voor bedacht: ‘gewenste moeilijkheden’. Dit zijn leerstrategieën die het leren eerst moelijker maken (een vraag beantwoorden is dus moelijker dan het antwoord gewoon nog een keer te lezen), maar die het leren op langer termijn ondersteunen.

In mijn komende blogs wil ik jullie met nog meer ‘gewenste moeilijkheden’ vertrouwd maken en wat tips en tricks delen, hoe je het beste kunt leren. Maar nu ben ik benieuwd: wat zijn jullie favoriete leerstrategieën?