Waarom ik werk

Liever springen in het funpark

Toch, als ik heel eerlijk ben, deed ik het niet voor het lesgeven. Ik deed het om daar uit te gaan met mijn collega’s, om de manier waarop meisjes naar een snowboardleraar keken en vooral voor de uren na onze lessen. En die ene dag in de week dat we zelf naar hartenlust mochten boarden, eindeloos konden oefenen in het funpark en door de poedersneeuw konden ploegen. Daarom kon het denk ik niet anders dan dat ik tegen het einde van het seizoen steeds meer ging opzien tegen de lessen.

Het plezier dat ik er eerst nog wel in beleefde, voelde ik steeds minder. De trots op een leerling die voor het eerst een bochtje maakte, verdween. Ik ging alleen nog maar verlangen naar wanneer ik zelf weer sprongen mocht maken in het funpark. Nu, achteraf, denk ik dat ik dezelfde fout maakte als met het callcenter: werken om secundaire redenen, niet voor de inhoud van het werk zelf. Dat blijft kennelijk maar kort leuk.

De banale waarheid

Maar wat is het dan, dat werk intrinsiek leuk maakt? Wat miste ik in de snowboardlessen, dat ik nu gevonden heb in mijn onderzoek? Wat maakt dat mijn vriendin mij moet bellen om naar huis te komen, omdat ik zelf de tijd vergeet als ik in mijn lab sta? Met die vraag in mijn achterhoofd kocht ik laatst het boek ‘Waarom we werken’ van Barry Schwartz. Dit geeft inderdaad een aardig idee van wat de meeste mensen nodig hebben om plezier in hun werk te hebben. Een hoge mate van autonomie en vertrouwen van je werkgever is bijvoorbeeld essentieel, terwijl strenge regulering juist funest is.

Dit herken en waardeer ik ook in mijn werk, maar het is niet mijn voornaamste motivatie. Als je écht eerlijk bent over waar je plezier aan beleeft in je werk, en niet probeert die redenen nobeler te maken dan ze zijn, dan kom je er achter dat ze eigenlijk heel banaal zijn. Bij mij althans. Ik denk dat ik, als ik alle valse redenen heb afgestript, drie redenen overhoud.

Ik wil iets kunnen dat niemand anders kan. Het is niet chique, maar zo is het. Ik wil me graag onderscheiden, op wat voor manier dan ook. Ik merk dat ik geniet van bijvoorbeeld een behaald diploma, niet alleen omdat ik het studeren leuk vind (de intrinsieke motivatie), maar ook omdat ik mezelf hiermee steeds meer vorm geef, omdat het mij weer een beetje anders maakt dan anderen. Sommigen doen dit met kunst, of een tatoeage, maar ik doe het met mijn werk. Wetenschap is hier bij uitstek geschikt voor, omdat je al gauw zover de diepte in duikt dat niemand je helemaal kan bijhouden. Ik denk ook dat dit is wat ik vooral miste bij de snowboardlessen: daar lagen mijn talenten niet en ik wist dat ik nooit zover zou komen dat maar weinigen me kon evenaren. Zonder die droom wordt werk voor mij al gauw saai.

Ik wil mooie dingen maken. Dit kan een goed gelukte nano-structuur zijn of een werkende meetopstelling, maar ik vind ook veel plezier in het schrijven van goed lopende teksten, of goed werkende en begrijpelijke computercode. Ook in mijn studie was hier volop ruimte voor, want weinig is zo mooi als een strakke wiskundige afleiding. Dat plezier is essentieel: wat voor werk ik ook doe, ik ga altijd op zoek naar manieren om iets moois te creëren. Toen ik in Indonesië als business development manager werkte en mijn taken vooral bestonden uit het managen van een klein team, wist ik het toch zo te draaien dat ik een groot deel van mijn tijd ingewikkelde Excel-sheets aan het bouwen was. Daar vond ik immers ruimte voor schoonheid, niet in mailtjes of vergaderingen.

Ik wil er uit halen wat er in zit. Weten hoever ik kan komen, wat ik allemaal kan bereiken. Dit is me van huis uit meegegeven, mijn vader zei wel eens: ‘Je moet woekeren met je talenten’. Dat heb ik zo vertaald als dat ik, dankbaar voor de hersenen, de goede opleiding en alle andere gelukken die mij zijn toebedeeld, deze niet moest verloochenen en ze zo goed mogelijk moest inzetten. Daarom ben ik trots als ik bijvoorbeeld een tentamen haal en zie dat ik iets toch blijk te kunnen, waar dat eerst zo moeilijk leek.