Vulkanen, geisers en scheikunde

Als onderzoeker heb je de mogelijkheid om je eigen tijd in te plannen. Aan het begin van je onderzoek heb je tijd om te experimenteren en nieuwe ideeën te onderzoeken. Na verloop van tijd komen er steeds meer andere zaken bij kijken: les geven, artikelen publiceren, presenteren op conferenties en je alvast oriënteren op een baan na het promoveren. Soms komen al die zaken ineens allemaal samen en zo kan het gebeuren dat ik nu op Schiphol dit verhaal schrijf tussen twee vluchten in.

Company tour
Twee weken geleden was ik op company tour met collega’s in Duitsland en België. Bij de verschillende bedrijven (Grace, ExxonMobil en Total) werden we met open armen ontvangen en kregen we hun R&D (research and development) afdeling te zien. Daarnaast was er de mogelijkheid voor ons om aan de big shots van die bedrijven te laten zien wie wij waren. Ontzettend handig aangezien in mijn vakgebied vijftig procent van de onderzoekers uiteindelijk bij dit soort bedrijven terecht komt. Ik heb nog meer dan een jaar te gaan voordat ik promoveer dus solliciteren is nog iets te vroeg maar ik heb nu wel kunnen zien wat de verschillende bedrijven precies doen en wat voor mensen ze zoeken, hetgeen me wellicht volgend jaar zou kunnen helpen.

Kokende stenen
Bijna direct na de company tour had ik mijn vakantie naar IJsland gepland; een weekje volkomen ontspannen tussen het drukke werken door. Toch kom je, ook op vakantie, dingen tegen die gerelateerd zijn aan je onderzoek. Zo liepen wij een dag door een lavaveld in een geothermisch actief gebied. Naast watervallen, geisers en warme, soms kokende, (modder)baden waren er ook veel plekken waar stoom uit de stenen kwam zetten. Dit gesteente wordt ook wel zeoliet genoemd, Grieks voor kokende steen.

Moleculen zeven
Deze zeolieten zijn ontzettend poreus. Water in deze poriën verdampt door de extreme hitte en zorgt zo voor de stoom. Onderzoekers hebben ontdekt dat je deze poriën ook kunt gebruiken om moleculen te ‘zeven’. De poriën zijn dusdanig klein dat kleinere, rechtere moleculen er wel doorheen gaan en grotere, meer vertakte moleculen niet. Zeolieten worden daarom in de industrie gebruikt om zware, teerachtige olie om te zetten naar benzine (grote moleculen opknippen in kleinere moleculen). We kunnen ook zelf zeolieten maken door de extreme condities die zich voordoen bij een vulkaan na te bootsen in het lab. Een aantal collega’s van mij onderzoekt hoe zeolieten moleculen kleiner knippen en hoe je de poriën zo kunt veranderen dat je het gewenste eindproduct krijgt: niet te kleine maar ook niet te grote moleculen.