'Vrouwen kijken anders naar porno'

Hoe zit dat precies?

“Volgens de Britse professor in Film Studies Murray Smith, hangt je betrokkenheid bij een film af van de hoeveelheid empathie en sympathie die je voor de personages voelt. Als die gevoelens groot genoeg zijn, maakt dat je nieuwsgierig genoeg om te willen weten hoe het met ze afloopt. Ik denk dat je dat principe ook kunt toepassen op pornofilms of andere films met erotische scènes. De meeste pornofilms staan nou niet bepaald bekend om hun geweldige verhaallijn en personage-ontwikkeling… (lacht). Hoewel ik de verschillen tussen mannen en vrouwen niet wil overdrijven, lijken vrouwen zich hier meer aan te storen dan mannen.”

Het is inderdaad zo dat Fifty Shades of Grey eerst een gewoon romantisch verhaal is waarin je de hoofdpersonen leert kennen en pas later sensueler wordt. Toch is mannelijke hoofdpersoon Christian Grey nou niet bepaald een sympathiek persoon. Hij is zelfgericht, inflexibel en hoogst dominant, zowel binnen- als buitenshuis…

“In het boek is dat zeker het geval, in de film hebben ze hem al wel een stuk vriendelijker gemaakt, hoor, ha ha. Maar een hoofdpersoon hoeft ook niet perfect te zijn om emoties of betrokkenheid op te wekken. Sterker nog, een personage mag best een beetje slecht zijn of heel anders dan je zelf. Denk ook maar eens aan maffiadramaserie The Sopranos of aan een film als The Godfather. De hoofdpersonen uit die maffiamilieus hebben een heel andere morele code dan de meeste mensen, maar toch wel een code. Zo is Tony Soprano enerzijds een vreselijke man, maar anderzijds door zijn psychologische en alledaagse problemen en zijn zorgen om zijn familie begonnen kijkers toch om dat personage te geven.”

Personages kunnen dus helpen kijkers in het verhaal te trekken. Tegelijkertijd is opwinding een belangrijk ingrediënt van erotische films. Wat is precies het verband tussen die twee?

“Ik noemde al het onderzoek waaruit blijkt dat er een directe relatie bestaat tussen de mate waarin de kijker zich met een bepaald personage identificeert en opwinding naar aanleiding van seksscènes. Als je als kijker een relatie hebt opgebouwd met een personage kun je je als het ware beter inleven in zijn of haar gevoelens, inclusief wat er gebeurt in zijn of haar lichaam.”

Ondermijnt Fifty Shades of Grey de zeggenschap van vrouwen in bed niet juist, omdat Anastacia zich laat domineren door Christian?

“Nee, dat denk ik niet. Allereerst zijn er ook genoeg mannen die ervan genieten masochist te zijn, of zich graag dat scenario voorstellen. Dus waarom mogen vrouwen dat niet ook? Daarnaast is het niet zo dat degene die zich onderdanig opstelt, alle macht uit handen geeft: wederzijdse instemming is een essentieel onderdeel van de BDSM scene, net als vooraf bepaalde grenzen. Jezelf laten gaan in extreme omstandigheden in de wetenschap dat degene die je op jouw verzoek pijn doet je tegelijkertijd beschermt kan ook heel bevrijdend zijn. Net als het mogen hebben van minder conventionele fantasieën zonder dat je daarom veroordeeld wordt. Jezelf mogen zijn in seksueel opzicht, daar draait het allemaal om.”