Naar de content

Ik ben opgegroeid met tegeltjeswijsheden over gelijke rechten voor vrouwen, plak mijn eigen banden en zet mijn eigen kasten in elkaar. Maar wat moet ik als onafhankelijke vrouw aan met een collega die heel ouderwets mijn lunch wil betalen?

28 maart 2017

We vragen de rekening waarop mijn Griekse collega zijn beurs grijpt om te betalen. Dit is nu de tweede keer dat hij de lunch wil gaan betalen. Ik voelde me er de eerste keer al licht ongemakkelijk bij. ‘Als hij maar niet denkt dat dit een date is’, dacht ik toen, waarna ik vlug nogmaals benadrukte dat ik een vriend heb. Hollands als ik ben betaal ik toch liever zelf. Gewoon duidelijk.

Bovendien verdien ik meer dan hij, dus lijkt het mij logisch om nu te betalen. 
Ik dring aan. “Nee nee, jij het de vorige keer al betaald, nu is het mijn beurt”. Ik glimlach en grijp naar mijn beurs. Hierop pakt hij mijn arm stevig vast en kijkt me streng aan: ‘dit is uiterst beledigend wat je nu doet Marieke’. Ik schrik. Plaats rust dr. Rienks, denk ik, en houd mijn mond. Ben ik echt zo’n botte boer? Hij houdt de deur voor me open als we naar buiten lopen en benadrukt nogmaals: ‘Ik ben de man dus ik betaal’. Ik glimlach en bedank hem vriendelijk voor de lunch.

We lopen op straat nabij Picadilly Circus en genieten van het kennelijk nogal ongebruikelijke mooie weer, voor Engelse begrippen dan. We praten verder over de positie van de man en hij legt me zijn visie uit. Een man is in zijn ogen de kostwinnaar en daarnaast verantwoordelijk voor het maken van de beslissingen in een relatie. Als reden voor dit laatste geeft hij aan dat mannen nu eenmaal beter in staat zijn beslissingen te maken op basis van ratio. Alles in mij protesteert.

Dit druist volkomen in tegen mijn definitie van gelijkwaardigheid. ‘Wil je nu zeggen dat wij vrouwen niet in staat zijn beslissingen te maken op basis van logica?’, reageer ik fel. Hij bekoelt de discussie door te zeggen dat ik uniek ben in deze en duidelijk niet als alle andere vrouwen, waarna hij me een bemoedigende knipoog geeft. ‘Zit hij me nu te versieren’, denk ik verward?

Botte boeren

Onder de indruk van zijn hoffelijkheid en charme en lichtelijk geraakt door zijn invulling over man-vrouw verschillen, vraag ik me af of ik doorsla in mijn vrijgevochten opvattingen over gelijkheid tussen mannen en vrouwen? Ik denk terug aan mijn vroegere Nederlandse vriendjes. Zij lieten mij toch echt altijd netjes de helft van de rekening betalen, lieten mij zonder moeite met de zware tassen zeulen en hielden nimmer deuren voor me open. Tevreden concludeer ik dat het niet aan mij ligt maar dat de Nederlandse mannen gewoon de botte boeren zijn;)

Maar terwijl ik dit denk realiseer ik me… als een man mij vroeger aanbood mijn tassen voor me te dragen, was de eerste gedachte die altijd in mij op kwam: “er mankeert me toch niks aan mijn handen!!?” 
Wat is dit toch? Is die vrijgevochten drang naar onafhankelijkheid iets dat verweven zit in ons Nederlandse vrouwen, in onze Nederlandse cultuur? Of ben ik het?

Banden plakken

Opgevoed in Friesland met de tegeltjeswijsheid ‘Ook al geeft hij je een diamant of smaragd, maak jezelf nimmer afhankelijk van het andere geslacht’, leerde mijn moeder mij mijn eigen banden plakken, kasten in elkaar zetten en gaten in de muur boren. Ook tilde ik de zware spullen uit de auto wanneer mijn broer zijn huiswerk aan het maken was. Dit is wat gelijkheid betekende in mijn opvoeding. Er was geen voorkeur voor geslacht als het ging om huishoudelijke taken, om sport, om studie om wat dan ook.

Marieke Rienks leerde vroeger haar eigen banden plakken.

Mike via Flickr CC BY 2.0

Dit is hoe ik in mijn leven heb meegekregen wat gelijkheid tussen mannen en vrouwen betekent. Aangezien ik mijn Griekse collega absoluut niet typeer als een dominante, machoman die de positie van de vrouw als inferieur ziet, begin ik na te denken over een mogelijke herdefiniëring van mijn begrip van gelijkheid. Verwar ik het niet met gelijkwaardigheid?

De onmiskenbare biologische verschillen tussen mannen en vrouwen kan ik namelijk niet ontkennen. Er zijn immers gewoon taken die mannen beter kunnen dan vrouwen. Ik moet bijvoorbeeld erkennen dat over het algemeen mannen inderdaad fysiek sterker zijn en zich wellicht minder laten lijden door hun gevoel in het maken van beslissingen. Hoewel mannen en vrouwen natuurlijk gelijkwaardig zijn, zijn ze gewoon niet gelijk. En hier ligt wellicht ook het evolutionaire fundament voor het verschil in carrière-mogelijkheden tussen mannen en vrouwen, waar mannen over het algemeen de kostwinnaar zijn en vrouwen zorg dragen voor de opvoeding van de kinderen. Toch voelt dit extreem ongelijk voor mij en dat intrigeert me. Ben ik aan het doorslaan in mijn feminisme? Of is dit evolutie;-)?

Emotionele superwezens

De evolutietheorie beschrijft het proces waarbij erfelijke eigenschappen binnen een populatie veranderen in de loop van de generaties als gevolg van genetische variatie, voortplanting en natuurlijke selectie. Dus wellicht is de veranderende positie van de vrouw een genetische variatie welke ons ‘vrouwen’ uiteindelijk een evolutionair voordeel geeft doordat we ons ontwikkelen tot perfect uitgebalanceerde rationeel-emotionele superwezens? Klinkt aannemelijk toch;-)? Bij sommige diersoorten zijn de dames per slot van rekening al lang aan de macht. Denk bijvoorbeeld aan het fascinerende diepzee schepsel: de Linophryne bicornis, beter bekend als die super scary vis uit de familiefilm Finding Nemo.

Bij sommige diersoorten, zoals de hengelvis, zijn de dames al langer aan de macht…

Biodiversity Heritage Library via Flickr CC BY 2.0

Dit mannetje heeft maar één enkel doel in zijn leven: een vrouwtje vinden, anders verhongerd hij. Wanneer het mannetje hierin slaagt, vergroeit hij letterlijk met het vrouwtje waarbij zijn inwendige organen verschrompelen. Zijn testikels daarentegen groeien juist. En dit is het enige is wat uiteindelijk van hem overblijft, zijn testikels! Knapt staaltje evolutie toch? Wellicht zijn wij homo sapiens op weg de nieuwe Linophryne bicornis te worden, grinnik ik in mezelf.

Als we Darwin moeten geloven resulteren sommige genetische variaties dus in een betere overleving, het proces van natuurlijke selectie. Leven wordt dus geregeerd door de dood… en dit sterven is de sleutel naar succesvolle voorplanting. Voorplanting… een cruciaal puntje voor het preserveren van genetische variaties. En hier wringt de schoen. Hoe rijm ik deze natuurlijke selectie met mijn drang naar gelijkheid? Als ik een volgende generatie wil belonen met mijn genetische variatie als ‘onafhankelijke super-vrouw’, dan zal ik deze eigenschap immers ergens in een volgende generatie moeten bezegelen… en me dus moeten voortplanten.

Als we Darwin moeten geloven resulteren sommige genetische variaties dus in een betere overleving, het proces van natuurlijke selectie.

No.Robot - via Flickr CC BY-NC-ND 2.0

En hier vind ik het lastig worden. Dagelijks word ik namelijk geconfronteerd met het feit dat ik, met het passeren van de magische leeftijdsgrens van 30, mijn meest vruchtbare levensfase toch wel echt achter de rug heb. Hier kan ik helaas niet tegen vechten, dit is de natuur. Maar als ik wil dat vrouwen zich verder ontwikkelen en evolutionair groeien in de volgende generaties tot dergelijke superwezens, moet ik dan nu mijn pipet neerleggen en me om mijn volgende generatie gaan bekommeren? Moet ik dan niet juist doen wat in mijn ogen zo ongelijk lijkt? Nadenkend over mijn evolutionaire verantwoordelijkheid bemerk ik dat het eigenlijk ook best fijn voelde om hoffelijk behandeld te worden. Ook bemerk ik dat ik het best aantrekkelijk vind als een zelfverzekerde man de leiding neemt. Voel ik dan toch mijn vrouwelijke oerinstincten loskomen?

Met het oog op het conserveren van mijn vrouwelijke supergenen schiet me een nieuwe schunnige tegeltjeswijsheid te binnen. “Ook al heb je geen zin, doe het voor Charles Darwin”, denk ik spottend. Maar ook al begint de rigiditeit vanuit mijn opvoeding over dit onderwerp langzaam wat plooibaar te worden, eigenlijk ben ik best wel trots op mijn onafhankelijke geest. Voor nu blijf ik dus gewoon baas over mijn eigen pipet! Maar als een man echt zo nodig de lunch voor me moet betalen of de deur voor me open moet houden….. zucht …. dan zal ik niet protesteren ;-)

ReactiesReageer