Verstoord slaapritme leidt tot gestreste vaatwand

Lekker uitslapen tot twaalf uur ‘s middags. Daar geniet iedereen wel van. Maar dan blijkt dat je de dag erna alweer om zeven uur ‘s ochtends moet opstaan. Dat is iets minder fijn. Er zit een groot verschil tussen de tijden van het opstaan bij beide dagen, en dit kan dan je biologische klok flink verwarren. Maar niet alleen je biologische klok heeft hier last van – je lichaam ook. Het verstoorde ritme kan zelfs leiden tot een toename van arteriosclerose, ook wel slagaderverkalking genoemd. Dit is dan ook aangetoond in een onderzoek bij muizen.

Slagaderverkalking

Cholesterol is over het algemeen een grote veroorzaker van slagaderverkalking. Het gaat hierbij dan om lagedichtheidlipoproteïne (LDL), ook wel ‘slecht cholesterol’ genoemd. LDL komt langs de beschadigde binnenwand van een bloedvat en gaat door de poriën van de binnenlaag van de vaatwand. Hier hoopt het op, samen met witte bloedcellen en vette stoffen. Dit proces herhaalt zich meerdere malen. Zo ontstaat er een steeds dikkere opeenhoping van stoffen, wat het moeilijker maakt voor het bloed om nog ‘normaal’ door het bloedvat heen te stromen. De rode bloedcellen, die onder andere verantwoordelijk zijn voor het vervoeren van zuurstof naar de organen in je lichaam, kunnen zo moeilijker hun bestemming bereiken. De doorgang kan zelfs volledig worden geblokkeerd. Dit kan leiden tot hart- en vaatziekten.

Onderzoek bij muizen

Maar wat als je nou elke dag op tijd naar bed zou gaan, elke nacht gemiddeld evenveel slaap zou krijgen, en als je dag- en nachtritme afgesteld zou zijn op het opkomen en ondergaan van de zon? Dit is getest in een onderzoek bij muizen, die als het gaat om organen – en dus systemen in het lichaam – erg op mensen lijken. De ene groep kreeg als het ware een verstoord dag- en nachtritme voorgeschoteld en de andere groep een gezond dag- en nachtritme. Het bleek daarna dat de groep muizen met een verstoord dag- en nachtritme bijna twee keer zo veel slagaderverkalking had vergeleken met de andere groep.

Heftigere ontstekingen

De onderzoekers vonden echter geen verschil in het cholesterolniveau, wat normaal gesproken een belangrijke factor is voor slagaderverkalking. Het had waarschijnlijk te maken met het immuunsysteem. De muizen met een verstoord dag- en nachtritme hadden veel afweercellen in hun ‘plaque’ (opeenhoping in de slagaderwand).

De vaatwand bleek dan ook gestrest te zijn als gevolg van het verstoorde dag- en nachtritme, net zoals mensen met een slaaptekort ook gestrest kunnen raken. Hierdoor ontstonden er meer en heftigere ontstekingen, en gingen de vaatwanden meer signalen afgeven. Als gevolg hiervan werden er meer afweercellen aangetrokken.