Verruimt de Kamer na 20 jaar de Embryowet?

De agenda van het commissiedebat verraadt dat er al enige tijd niet over medische ethiek gesproken is in de Tweede Kamer. Op het programma staan 1740 pagina’s aan beleidsstukken, onderzoeksrapporten en verslagen van maatschappelijke dialogen. De onderwerpen lopen uiteen: abortus, euthanasie, orgaandonatie en embryo-wetgeving. Iedere fractie krijgt 5 minuten spreektijd.

“Voor het eerst in twintig jaar is er weer ruimte voor medische vooruitgang”, zegt Jan Paternotte (D66). Hij doelt op de Embryowet uit 2002 waar al lange tijd discussie over is. Wetenschappers willen de wet verruimen, zodat we in Nederland embryo’s mogen maken voor wetenschappelijk onderzoek. Dat maakt de weg vrij voor meer onderzoek naar genetische geboorteafwijkingen. Nu mogen alleen rest-embryo’s (die over zijn van ivf-behandeling) voor onderzoek worden gebruikt.

Samen met Sophie Hermans (VVD) werkt Paternotte aan een voorstel om de wet te verruimen. Tot nu toe werd die verruiming tegengehouden door coalitiepartijen CDA en ChristenUnie. Volgens Paternotte wordt er vaak onterecht een tegenstelling geschetst tussen wetenschap en overtuiging. De wetenschap dient ook een overtuiging, meent Paternotte. “Dankzij de wetenschap kunnen we ouders met een kinderwens helpen.”

Een van de agendastukken is het rapport van de DNA-dialoog, een serie bijeenkomsten waarin mensen met elkaar in gesprek gingen over het aanpassen van embryo-DNA. De dialogen maakten duidelijk dat mensen heel verschillend kunnen denken over de beschermwaardigheid van embryo’s. We schreven er de afgelopen jaren over op NEMO Kennislink (zie: thema DNA-dialoog). Nu is het aan het kabinet om beleid te maken dat zoveel mogelijk recht doet aan die verschillende perspectieven.

Regeerakkoord

D66 en VVD willen het verbod op onderzoeksembryo’s opheffen en werken aan een initiatiefwetsvoorstel. Maar in het regeerakkoord is al vastgelegd dat zo’n wetsvoorstel niet behandeld wordt tijdens de regeerperiode van dit kabinet. De andere twee coalitiepartijen, het CDA en de ChristenUnie, zijn tegen zo’n wetsverruiming.

Volgens SP-Kamerlid Maarten Hijink willen Hermans en Paternotte enkel ‘mooie sier maken’ met hun publieke roep om een verruiming van de wet. “Als puntje bij paaltje komt, gaat de komende jaren niks gebeuren.” En dat terwijl verschillende partijen zoals SP, PvdA en GroenLinks al jaren pleiten voor verruiming van de wet. Die voorstellen werden verworpen door het vorige kabinet, inclusief VVD en D66, brengt PvdA-Kamerlid Khadija Arib in herinnering.

Arib noemt het ‘pijnlijk’ dat bij ouders met een genetische kwetsbaarheid nu de verwachting wordt gewekt dat D66 en VVD met een initiatiefwetsvoorstel komen waarmee het verbod wordt opgeheven. Volgens haar ‘duurt de vertraging te lang’: er zijn maatschappelijke discussies en dialogen gevoerd. De ‘tijd is rijp’ voor een concreet voorstel, vindt Arib. Ze zegt dat haar partij zo’n voorstel onmiddellijk zal steunen.