Vechtende filosofen kiezen nooit de makkelijkste weg

Daar stond ik dan op de mat van een taekwondoschool in Rotterdam. Van een afstand bezien zag ik er stoer uit. Met mijn bijna twee meter lengte, brede schouders en tatoeages was ik een vrij imposante verschijning, zeker voor de tegenstander die tegenover mij stond en veel kleiner was. Ik had inmiddels de paarse band, en was daarmee een eind op weg naar de zwarte band. Technisch kon ik al goed schoppen en slaan. En hard ook. Ik brak door meerdere planken heen met stoten en kicks. Maar mijn prestaties die dag waren minder indrukwekkend.

“Stop!”, schreeuwde de instructeur. “Wat ben je in hemelsnaam aan het doen? We proberen elkaar te raken. Wie schopt er bij een vechtsport nou in de lucht?” Zodra er iemand tegenover mij stond, durfde ik niet goed meer. Dan werd ik bang om de ander pijn te doen.

Ik moest aan deze ervaring van een paar jaar geleden denken tijdens het lezen van het boek ‘Strijdvaardig leven’ van Pablo Lamberti. Hij promoveert momenteel in de filosofie aan de Universiteit van Amsterdam. In zijn boek schrijft Lamberti over filosoof-krijgers zoals oud-Griek Socrates en de zwaardvechtende Samoerai uit Japan. “Er is bijna geen betere weg om jezelf te leren kennen, dan in conflictsituaties die je oog in oog brengen met je zwaktes”, schrijft Lamberti.

Aan een vechtsport doen, in het leger zitten of gladiator zijn zorgt voor ‘een vorm van zelfonderzoek’, schrijft Lamberti terecht. ‘Die kan bijdragen aan persoonlijke verbetering.’ Kortom, de spiegel die vechtsport je voorhoudt, daar moet je wat mee. Meer voor jezelf opkomen, bijvoorbeeld. Lamberti bedoelt hiermee ook echt strijden. Het boek gaat niet over knokken als metafoor, maar over filosofen met vechtervaring.

De oude Griekse filosoof Socrates is daarvan een mooi voorbeeld. Hij pleitte voor wat zich samen laat vatten als ‘een sterke geest zit in een sterk lichaam’. Een goede fysieke conditie is daarom onmisbaar. Daarnaast benadrukte hij dat zelfbeheersing belangrijk is, een eigenschap die je als soldaat ook nodig hebt. In de praktijk bleek Socrates een dappere en taaie soldaat, volgens Lamberti. Hij vocht mee in meerdere oorlogen. Hij bracht dus in de praktijk wat hij onderwees in zijn moederstad Athene.

Levenskunstenaars

Naast Socrates is er in het boek ook veel aandacht voor de Japanse samoerai. Dat waren meestervechters in Japan vanaf de twaalfde tot en met de negentiende eeuw. Het waren trotse strijders. Het mooiste deel van het boek gaat over hen. Lamberti haalt samoerai Yagyu Munenori (1571-1646) aan. Hij schreef dat je filosofie vooral in de praktijk moet brengen. Geschreven woorden zijn leuk en aardig, maar het gaat erom hoe je ze toepast. Je moet wat je leest omzetten in een levenshouding. Je kunt hem en alle andere filosofen in dit boek zien als levenskunstenaars. Geen stille, stoffige en saaie huiskamergeleerden die peinzend tot nieuwe inzichten komen dus.

Is dit boek dan alleen interessant voor wie aan een vechtsport doet en graag nadenkt? Welnee, eigenlijk zit hier voor iedereen wat in. Wanneer je niks met vechten hebt, dan geeft dit boek je een interessant kijkje in de keuken van krijgersfilosofie. Lamberti heeft met Strijdvaardig Leven een inspirerend boek geschreven. Het is een knap overzicht van filosofie en vechten en laat zien dat ze meer met elkaar verweven zijn dan veel mensen denken.

En hoe liep het met mij af? Ik leerde destijds een wijze les. Om beter te worden in taekwondo moest ik over mijn grenzen durven te gaan. Mijn bewegingen langer maken en mijn tegenstanders harder durven te raken. Na veel oefening lukte dat en dat wierp vruchten af. Afgelopen weekend haalde ik mijn zwarte band, waarop mijn instructeur de tekst heeft laten zetten ‘sterker door te strijden’.