Van lezen bij te weinig licht krijg je slechte ogen en je moet twee liter water per dag drinken. We hebben het allemaal wel eens gehoord, maar klopt het ook? Kennislink dook in de wereld van de medische mythes en zocht het uit. Dit keer een verhaal voor de aankomende (f)ee(s)tdagen: ‘van laat eten word je dik’.
Tijdens de kerstdagen kan het nog weleens laat worden en dan kan het zo maar gebeuren dat het hoofdgerecht pas om tien uur op tafel verschijnt. Een probleem voor je gewicht, want van de calorieën die je na acht uur ‘s avonds eet word je dikker. Onzin of niet?
Ja, het is onzin dat je van de calorieën die je na achten eet dikker wordt, dan van calorieën die je om drie uur ‘s middags eet. Maar structureel eten, vlak voordat je naar bed gaat, is wel degelijk gevaarlijk voor je gewicht.
Eten volgens je biologische klok
“Iedereen heeft een biologisch ritme met betrekking tot eetlust, aangestuurd door je hormonen”, legt hoogleraar Voeding en Gezondheid, en auteur van het boek ‘Tegenwicht – feiten en fabels over overgewicht’, Jaap Seidell uit. “Die hormonen zorgen dat je eetlust krijgt op bepaalde momenten. Het is niet toevallig dat mensen ‘s ochtends ontbijten, ‘s middags lunchen en ‘s avonds eten.”
Eten volgens je biologische klok is het beste voor je. “Als je daarvan afwijkt, zoals bijvoorbeeld gebeurt als je een jetlag hebt of in ploegendienst werkt, lopen je ‘spijsverteringsklokken’ niet meer samen met je ‘eetklokken’.” Iemand die in ploegendienst werkt, moet ineens om 6 uur ‘s avonds ontbijten en om 7 uur ‘s ochtends een bord pasta eten.
“Daar raakt een lichaam gestresst van en we zien dan ook dat deze mensen aankomen. Dat komt omdat ze meer gaan eten dan ze normaal zouden doen. Ze eten zowel op tijdstippen dat hun hormonen zeggen dat ze dat moeten doen, als op tijdstippen die handig zijn, zoals vlak voor het werk”, vertelt Seidell.
Maar dat zijn extreme gevallen. “Een beetje laat eten, zoals een Spanjaard die om elf uur ‘s avonds nog wat tapas eet, zorgt niet voor zulke erge verschuivingen.” Bovendien gaat een Spanjaard over het algemeen ook later slapen, dus hij is nog in beweging voordat hij het bed in duikt. Seidell: “Je eet tenslotte ook om taken uit te kunnen voeren, het is dus verstandig om te eten als je die energie nog nodig hebt.”
Eten en slaap
In 2011 concludeerde een groep wetenschappers dat ‘s avonds eten wel degelijk leidt tot gewichtstoename. In het tijdschrift Obesity schreven ze dat hun resultaten aantonen dat de calorieën die je na acht uur eet het risico op obesitas vergroten, onafhankelijk van het tijdstip dat je gaat slapen en de hoeveelheid uren die je slaapt.
Het bericht werd op aardig wat Amerikaanse sites overgenomen. Maar, zegt Remco Havermans, wetenschapper aan Maastricht University, op dat onderzoek is nogal wat aan te merken. Havermans onderzoekt zelf de psychologie van eetgedrag.
“De studie laat alleen wat correlaties zien. Bijvoorbeeld dat wie langer wakker is na 8 uur, meer eet. Dat vind ik nogal wiedes. Je kunt immers niet eten wanneer je slaapt. Daarnaast vonden de wetenschappers dat wie meer eet na 8 uur, een hoger BMI heeft. Ook dat ligt voor de hand: hoe meer calorieën je eet, hoe dikker je bent.”
Op voorwaarde dat iedereen evenveel beweegt, want dat vermelden de onderzoekers niet. Net als dat ze niet noemen wat het gewicht van de deelnemers bij aanvang was, en of mensen met eetstoornissen uitgesloten werden van deelname. Havermans: “De auteurs kunnen hooguit stellen dat laat eten samenhangt met een hoger BMI, maar niet dat laat eten een hoger BMI veroorzaakt.” Er is dus sprake van een correlatie, maar niet noodzakelijkerwijs een causaal verband.
Voedingswetenschapper Seidell raadt mensen niet aan om vlak voordat ze naar bed gaan veel te gaan eten als ze dat niet gewend zijn. “Dat is niet bevorderlijk voor je gewicht en je energieregulaties. Om negen uur in plaats van om zes uur eten, maakt niet veel uit. Maar structureel tegen je bioritmes in eten is niet verstandig.”