Uitgaansgebied als lichtlaboratorium

Massa’s mensen die van kroeg naar kroeg slenteren. Alcohol die rijkelijk vloeit. De kans op incidenten tijdens een uitgaansavond is relatief groot. De gemeente Eindhoven start daarom het project ‘Stratumseind 2.0’ om het grootste uitgaansgebied van de stad veiliger te maken. Een van de pijlers van dat initiatief is het omtoveren van Stratumseind in een groot lichtlaboratorium.

“Ledverlichting biedt enorme mogelijkheden op straat”, zegt Yvonne de Kort, omgevingspsycholoog van het Intelligent Lighting Institute van de Technische Universiteit Eindhoven. “Je kunt de intensiteit van het licht makkelijk regelen en bovendien hebben je volledige controle over de kleur van het licht.”

Neem de situatie dat iemand agressief wordt. “Mensen krijgen op zo’n moment eigenlijk oogkleppen op,” zegt De Kort, “ze focussen zich vooral op het conflict en vergeten de omgeving. Ook wordt het moeilijker om zelfcontrole uit te oefenen. Wij willen op dat moment met licht ingrijpen en proberen die aandacht weer op de omgeving te leggen.”

Of straks de straatverlichting op Stratumseind acuut verandert op het moment dat er een incident plaatsvindt? De Kort denkt dat het nog toekomstmuziek is. “Het gaat voorlopig echt alleen om het onderzoeken van die situaties. We zullen als onderzoeker zelf aanwezig moeten zijn, moeten observeren en de escalatie misschien wel moeten uitlokken in bepaalde experimenten.”

Maar met geïnstalleerde ledverlichting kan ook een preventief effect onderzocht worden. De Kort: “Wat straalt gezelligheid en vriendelijkheid uit? Wat vinden mensen prettig? Als we dat kunnen optimaliseren dan kunnen we de zelfregulatie van het publiek wellicht vergroten en zo escalaties voorkomen.”

Levend laboratorium

Naast het straatverlichtingsproject gaan er nog meer onderzoeken plaatsvinden; allemaal als onderdeel van het zogenoemde ‘Living Lab’ dat de gemeente voor ogen heeft. De Kort weet dat er door andere wetenschappers proeven gedaan zullen worden die bijvoorbeeld gebruik maken van schermen en app’s voor mobiele telefoons om mensen een positief gevoel te geven.

Ook worden er door de gemeente een hoop sensoren geplaatst die het gedrag van het uitgaanspubliek (anoniem) gaat volgen. Zo worden er camera’s ingezet om aantallen mensen te tellen, microfoons meten geluidsniveau’s, temperaturen worden vastgelegd en met sociale media als Twitter wordt gepoogd voorspellingen te doen over waar het mis kan gaan. “Dat wordt anoniem gedaan”, verzekert De Kort. “Het is niet de bedoeling om op deze manier overtreders op te gaan sporen. Het draait hier om het begrijpen van het gedrag van de groep.”

En dat wordt nog een hele kluif. Er worden vanaf de start van het project in 2014 enorme hoeveelheden data gegenereerd. Al die data moet uiteindelijk leiden tot bruikbare kennis over het gedrag van mensen. “Het is echt een kwestie van Big data. Gelukkig is er binnen de TU net een nieuw instituut opgericht dat zich speciaal richt op het verwerken van grote hoeveelheden data. Hopelijk kan er gebruik worden gemaakt van die expertise.”