Terug naar school: waar laat je al die leerstof?

Hoe onthouden we dingen?

Over hoe we nieuwe informatie opslaan in ons geheugen zijn in de loop der jaren verschillende ideeën ontstaan. Aanvankelijk dachten wetenschappers dat je informatie moest blijven herhalen in je kortetermijngeheugen en dat het dan in je langetermijngeheugen zou komen. Recenter onderzoek laat zien dat eigenlijk niet zozeer het herhalen zelf, maar vooral de associaties die je maakt tijdens die herhaling belangrijk zijn.

Postma licht toe: “Het type verbanden dat je kunt leggen, bepaalt heel erg of je iets op langere termijn terug kunt halen. Als je bijvoorbeeld een nieuw telefoonnummer hoort, dan kun je dat tien keer herhalen, maar een uur later ben je het weer kwijt. Als je de cijfers van dat telefoonnummer kunt verbinden aan iets dat je al weet, bijvoorbeeld een jaartal of geboortedatum, dan is het nummer meteen makkelijker te onthouden.”

Stampen met context

Het leggen van betekenisvolle verbanden kan ook helpen bij het leren van stof voor een proefwerk of examen. Om een lijst Franse woorden te leren moet je meestal stampen, dus vooral herhalen. Je kunt die herhaling echter wel versterken door optimaal te profiteren van bestaande kennis die je hebt. “Als je delen van een Frans woord herkent uit de Engelse taal, dan kun je de betekenis van dat woord vaak beter onthouden”, geeft Postma als voorbeeld.

Het kan ook helpen om een beeld te vormen bij het woord, of het in zinnetjes te gebruiken. “Het woord ‘boucherie’ (slagerij) koppel je dan ook meteen aan ‘saucisson’, hakmes, biefstuk en entrecote. Als je de context rijk genoeg maakt, dan onthoud je dingen beter.”

Geheugenlimiet

Sommige dingen onthouden we ons hele leven, maar niet al onze herinneringen blijven voor altijd. We hebben ook een vergeetfunctie. Postma merkt op: “In veel situaties is dat ook goed. Je wil niet elk detail onthouden, daar heb je alleen maar last van.”

Dat die vergeetfunctie soms sterker lijkt voor dingen die we graag hadden willen onthouden voor onze toets dan voor gebeurtenissen die we op een dag meemaken, is volgens Postma een illusie: “Je denkt misschien dat je de gebeurtenissen van vandaag allemaal onthoudt, maar je bent meer vergeten dan je je bewust bent. Omdat het geen consequenties voor je heeft, is dat ook helemaal niet erg en valt het niet op. Het vergeten van de inhoud van je studieboek is lastiger, want dat wordt op je examen getoetst.”

Als we erover nadenken is het eigenlijk bizar hoeveel kennis en herinneringen we tijdens ons leven bij elkaar verzamelen. Toch hoeven we volgens Postma niet bang te zijn dat ons geheugen op een dag plots helemaal vol is: “In het brein zit alles wat je weet opgeslagen in verbindingen tussen zenuwcellen. Afhankelijk van hoeveel van die verbindingen er in het brein passen, zou het wellicht kunnen dat er uiteindelijk een begrensde opslagcapaciteit is. In theorie zou je geheugen dan ooit vol kunnen raken, maar dat zal niet snel gebeuren.” Gelukkig maar, dan is er vast nog genoeg plek voor al die nieuwe leerstof komend jaar.