Taalgebruik belangrijk bij online daten

Tikfouten duiden op onzorgvuldigheid

De profielen die Van der Zanden analyseerde, waren afkomstig van een datingsite die inmiddels uit de lucht is vanwege te grote concurrentie. Het publiek dat deze datingsite bezocht, was zeer divers, vertelt de promovendus. In de teksten vond ze allerlei soorten taalfouten: tikfouten, grammaticale en spellingsfouten, spatie- en interpunctiefouten.

“Een derde van onze proefpersonen herkende ze niet als fouten”, vertelt Van der Zanden. “Waarschijnlijk omdat ze die fouten zelf ook maken. Vooral spatie- en interpunctiefouten komen heel vaak voor.” De mensen die de fouten wel opvielen, ervoeren ze echter als zeer storend. “Deze groep droeg het hele negatieve effect”, aldus de onderzoeker. Hierbij moet wel opgemerkt worden dat de beoordelaars een gemiddelde leeftijd hadden die rond de vijftig jaar lag; wellicht oordelen jongere mensen milder.

Je kunt niet compenseren met je foto

In een vervolgstudie keek Van der Zanden of het type fout ook geassocieerd wordt met bepaalde persoonlijkheidskenmerken. Dat was het geval. Zo associëren mensen tikfouten over het algemeen met onzorgvuldigheid, en grammaticale en spelfouten met een lagere intelligentie. Beide kenmerken hebben een negatief effect op aantrekkelijkheid. “Vooral vrouwen waren kritisch op slordigheidsfouten”, licht de onderzoeker toe. “De vrouwen in ons onderzoek waren sowieso veel kritischer dan de mannen. Ze gaven gemiddeld altijd lagere scores op aantrekkelijkheid.”

In het onderzoek werd een onderscheid gemaakt in fysieke, sociale en romantische aantrekkelijkheid. De taalfouten hadden vooral invloed op iemands sociale aantrekkelijkheid. Wanneer de proefpersonen de opdracht kregen om iemand te beoordelen op fysieke aantrekkelijkheid, gaf de foto over het algemeen de doorslag. Maar op het moment dat een foto ‘gemiddeld aantrekkelijk’ wordt gevonden, wegen de taalfouten opeens zwaarder. Van der Zanden: “Mensen kijken dus wel naar de tekst en gebruiken die echt om een indruk te vormen. Als je een datingprofiel maakt, kun je een slechte tekst niet compenseren met je foto.”

Taal als pauwenstaart

De conclusie dat creatief taalgebruik iemand aantrekkelijker maakt, is ook in lijn met wat taalwetenschapper Marc van Oostendorp van de Radboud Universiteit Nijmegen ooit schreef over de functie van taal. Hij is aanhanger van de theorie die stelt dat taal evolutionair gezien dezelfde functie heeft als een pauwenstaart: met creatief taalgebruik kun je indruk maken op een mogelijke partner. Van Oostendorp licht toe: “Dat betekent niet dat mensen zich heel bewust bloemrijk gaan uitdrukken, maar onbewust speelt het wel een rol in de partnerkeuze.” Los daarvan komt deze uitkomst volgens hem ook overeen met wat eerder gevonden is voor sollicitatiebrieven: ook daarvoor geldt dat je geen taalfouten mag maken en dat je meer kans maakt als je creatiever taalgebruik bezigt.

Heeft je taalgebruik eigenlijk op dezelfde manier invloed als je daadwerkelijk met elkaar gaat daten? Volgens Van der Zanden ligt je taalgebruik in live situaties net wat minder onder het vergrootglas. “Als je iemand in levenden lijve ziet, krijg je veel meer non-verbale informatie, bijvoorbeeld via lichaamstaal of hoe iemand is gekleed . Tikfouten en spelfouten kun je niet maken in gesproken taal. Je hoort dan wel weer vaker dat mensen afknappen op iemands accent, daar heb je over het algemeen geen last van bij een datingprofiel.”

Van Oostendorp is het daarmee eens. Hij denkt dat taalfoutjes tijdens een live ontmoeting minder opvallen: “Als je zit te borrelen met iemand, ben je waarschijnlijk iets minder gespitst op de vraag of iemand ‘groter dan’ of ‘groter als’ gebruikt. Negen van de tien keer hoor je het niet eens. Maar of iemand een leuk, sprankelend gesprek kan voeren, speelt wel mee. En wat zeker een rol speelt, is de manier waarop je de ander spiegelt. Uit onderzoek blijkt dat mensen anderen sympathieker vinden als ze op hen lijken qua taalgebruik. Dat zal een datingcoach dan ook zeker aanraden.”