Wat is slim om te doen: een strategische studie kiezen waarmee je veel geld verdient en je ouders blij maakt, of liever iets zoeken waar je oprechte belangstelling voor hebt, geraakt door wordt en energie van krijgt?
Bij het schrijven van deze blog ben ik mij er steeds meer van bewust dat toen ik mijn studiekeuze maakte ik te maken had met een groot aantal privileges. Ik had ouders die mij financieel konden bijstaan bij het betalen van collegegeld en studieboeken. Ik ervoer weinig druk van mijn ouders of andere familieleden om een bepaalde studierichting op te gaan. Ik kreeg een uitwonende studiefinanciering van rond de 270 euro per maand waardoor ik een kamer kon krijgen in Utrecht en dichtbij de universiteit.
Bij proefstuderen of meeloopdagen kon ik mijzelf identificeren met de mensen die er rondliepen of al aan het studeren waren. Wel was ik een eerstegeneratiestudent, waardoor ik meer zelf uit moest zoeken hoe het er aan toe gaat op de universiteit en ik vaak twijfelde of ik het allemaal wel aankon. Mijn verhaal over mijn studiekeuze en mijn advies voor het maken van een studiekeuze is dus geschreven vanuit deze omstandigheden.
Studiekeuzestress
Ik vind het belangrijk om dit duidelijk te maken omdat dit ook van invloed is op de studiekeuze(-stress). Zo lees ik bijvoorbeeld steeds meer artikelen die aantonen dat studenten te maken hebben met prestatiedruk en psychische klachten door het leenstelsel, waarbij een onderzoek van de Studentengezondheidstest laat zien dat Amsterdamse studenten met een niet-westerse achtergrond nog vaker te hebben met stress en psychische klachten dan westerse studenten.
Vanuit een gecombineerde profielpakket van Economie en Maatschappij en Cultuur en Maatschappij heb ik voor de opleiding Bestuurs- en Organisatiewetenschappen in Utrecht gekozen (USBO). Dit was een strategische keuze: het was een vrij brede opleiding waar gebruik gemaakt wordt van inzichten uit verschillende vakgebieden zoals recht, economie, antropologie en sociologie om maatschappelijke vraagstukken vanuit verschillende perspectieve te kunnen analyseren.
Dit was dus strategisch in de zin van een ‘veilige keuze’ waar ik nog alle kanten mee op kon. Maar het was ook een gevoelskeuze: ik werd enthousiast van de maatschappelijke thema’s, zoals de individualisering, vergrijzing en globalisering. Bij het proefstuderen en de meeloopmiddagen werd ik ook enthousiast van de omgeving en de kleinschalige manier van onderwijs geven, waar ik dat bij andere opleidingen minder had gevoeld.
Het maken van een studiekeuze is vaak stressvol omdat je vaak op vrij jonge leeftijd het gevoel krijgt een keuze te moeten maken die bepaalt hoe de rest van je leven eruit gaat zien. Om een beetje druk van het ‘levensveranderende’ aspect weg te nemen: bij de meeste opleidingen zijn er nog veel keuzemogelijkheden om af te wijken van je studie of je studie aan te vullen met andere richtingen, bijvoorbeeld door keuzevakken, een minor, en zelfs een pre-master en de master waarmee je vaak nog allerlei kanten op kan gaan. Zo kwam ik er zelf pas tijdens het laatste jaar van mijn onderzoeksmaster, tijdens het schrijven van mijn scriptie, achter in welk vakgebied ik wilde gaan werken.
Tweesprong
Tijdens de keuze voor een scriptie-onderwerp voelde het een beetje alsof ik op een tweesprong stond: er was de keuze voor een typisch B&O-onderwerp, een onderzoek dat ‘goed zou staan op mijn cv’, misschien zelfs baankansen zou opleveren en een onderzoek dat mede B&O studenten ‘goedkeurden’. Toen was er ook de andere optie: een scriptie-onderwerp dat totaal niet een typisch B&O onderwerp was, namelijk kritisch onderzoek doen naar de structurele ongelijkheden die zwaarlijvige, volle of dikke vrouwen ervaren. Een onderwerp waar sommige studenten of docenten zelfs lacherig over deden of niet serieus namen. Maar wel een onderwerp dat allerlei emoties bij mij losmaakte: verdriet, maar ook schuldgevoel, boosheid, het gevoel van onrechtvaardigheid, en ook bewondering voor weerstand en activisme.
Je raadt het al: ik koos niet voor de strategische optie maar voor de optie die het meeste gevoel bij mij losmaakte. Ik kreeg een tien voor mijn scriptie en uiteindelijk een promotieplek waar ik verder onderzoek doe naar structurele ongelijkheden op gebied van gender, ras/etniciteit, klasse, lichaamsomvang en mogelijkheden tot inclusie bij laagbetaalde banen.
Energie
Wat ik tot nu toe geleerd heb van dit soort ‘levens-veranderende’ keuzes die ik heb gemaakt? De keuzes waarbij ik ging voor datgene waar ik van binnen door geraakt werd, waar ik het belang van voelde, waar ik oprecht blij van werd, of juist boos, zijn de keuzes die het beste hebben uitgepakt voor mij. Dat komt omdat dit de keuzes zijn die het beste bij je passen en waar je het meeste energie van krijgt. En uiteindelijk levert dat een cv op die past bij wie je bent. In een tijd van toenemende burn-outs op steeds jongere leeftijd, wat ik jullie mee wil geven: probeer het strategische stemmetje wanneer mogelijk uit te zetten en een keuze voor een studie te maken waar jij zelf oprecht blij van wordt, waar je van binnen door bewogen wordt, waar je aan wilt bijdragen en van wilt leren. Op die manier krijg je de energie die je in de opleiding stopt er ook meer voor terug.