Spieken bij de natuur

Wanneer hij zijn hond uitliet bleven er vaak klitten op zijn kleren en hond kleven. Ingenieur George de Mestral raakte gefascineerd door deze vervelende zaden van de klis. Hij bestudeerde ze en ontdekte dat de meelifters kleine haakjes hadden die zich vastgrijpen in vachten en kledingstukken. Hij besloot een materiaal te maken dat er op leek: klittenband.

Het is een van de vele mooie voorbeelden van hoe de natuur uitvinders inspireert uit Poelmans boek De natuur als uitvinder. Poelman studeerde natuur- en sterrenkunde en schrijft als columnist van Trouw over bionica, ook wel biomimicry, biomimetica of bio-geïnspireerd genoemd. Het komt allemaal neer op ‘spieken bij de natuur’, schrijft Poelman treffend.

De natuur zit volgens haar vol met geweldige techniek. Neem alleen al het hart dat driehonderd liter bloed per uur rond pompt. Dat is maar liefst 7200 liter per dag en 2,6 miljoen liter per jaar. “De pomp van menselijke makelij die datzelfde kan presteren moet nog worden uitgevonden”, schrijft Poelman.

IJsvogel

‘Beter goed gejat, dan slecht bedacht’ is het motto van Poelman. Ze schrijft onder meer over de Japanse Shinkansen hogesnelheidstrein. Die had eerder een stompe kogelneus, maar deze werd vervangen door een spitsere vijftien meter lange voorkant. Door deze aerodynamische voorkant nam de snelheid met tien procent toe en daalde het energieverbruik met vijftien procent. Ook maakte de nieuwe trein veel minder lawaai.

Dat komt allemaal door de spitse neus, die werd afgekeken van de ijsvogel. Een van de medewerkers van de Japanse hogesnelheidstrein was een vogelaar en hem viel de gestroomlijnde snavel van het beestje op. Daardoor snijdt hij als het ware door lucht en water. In tegenstelling tot een stompe vorm, die lucht of water opdrukt.

Of het nu gaat om de cicade die gebruik maakt van tandwielen of huizen met wanden die geïnspireerd zijn op de vacht van ijsberen. Poelman legt van alles vakkundig uit hoe het werkt en wat de voordelen zijn. Het boek bevat veel voorbeelden, maar Poelman schrijft ook uitvoerig hoe bepaalde ontwikkelingen in de natuur zijn ontstaan.

Verfrissend

Met haar boek hoopt Poelman uitvinders te inspireren. De natuur is volgens haar een ‘catalogus van technische ideeen waar we een oplossing naar keuze uit kunnen selecteren om te implementeren’. De natuur is techniek stelt ze. Niet alles is natuurlijk zomaar vanuit de natuur te kopieren, dat weet Poelman ook. Maar haar blik is verfrissend en enthousiasme aanstekelijk. Dit boek is daarom niet alleen een aanrader voor uitvinders, maar voor iedereen die graag leest over de natuur en techniek.