Binnen het vakgebied victimologie besteden we aandacht aan talloze groepen slachtoffers. We onderzoeken de manieren waarop mensen slachtoffer zijn geworden en andere onderwerpen die te maken hebben met slachtoffers. Maar hoe zit het eigenlijk met de slachtoffers in de muziekwereld? Tijd voor rock-‘n-roll!
Regelmatig komen er in het nieuws berichten van te vroeg overleden mensen uit de muziek. 2016 was een jaar met een ruim aanbod aan voorbeelden. De zangers Prince, George Michael en Pete Burns stierven in 2016 te vroeg aan niet-natuurlijke oorzaken, lees: de rock-‘n-roll lifestyle.. Maar er is binnen de muziekwereld ook een heel speciale club van te vroeg overleden muzikanten, de zogenaamde Forever 27 club.
Illustere leden van deze club, waaronder Jim Morrison, Janis Joplin, Jimmy Hendrix en Kurt Cobain van Nirvana delen allemaal een opmerkelijk iets: ze overleden allemaal op hun 27e. Dit bijzondere ‘feit’, werd in de jaren 70 voor het eerst opgemerkt en kreeg daarmee een mythische status. De Forever 27 club was geboren.
Op deze manier werd ook een mythe geboren, dat het bereiken van de leeftijd van 27 een extra groot risico gaf om snel te overlijden. Volgens onofficiële cijfers zijn er zo’n 62 muzikanten lid van deze exclusieve club, en daarmee zouden ze het bewijs vormen dat je als 27-jarige muzikant misschien niet je volgende verjaardag haalt.
Voer voor gezondheidswetenschappers
Dit soort mythes zijn interessant voer voor gezondheidswetenschappers en epidemiologen. Gezondheidswetenschappers uit Groot-Britannië doken dan ook al snel op dit fenomeen, toen de aandacht voor de club na het overlijden van de 27-jarige Amy Winehouse weer toenam. In 2011 publiceerde een groep van drie epidemiologen een artikel over het overlijdensrisico onder muzikanten die tussen 1957 en 2007 een nummer een hit album hadden in Groot-Britannië.
En wat bleek SPOILER ALERT!: de leeftijd van 27 was natuurlijk niet een leeftijd waarop bijzonder veel muzikanten dood gingen. Wel concludeerden de onderzoekers dat muzikanten een verhoogde kans hadden om tussen hun 20e en 30e levensjaar te overlijden. Dus er zit wel een kern van waarheid in.
De Amerikaanse band Fall Out Boy maakte een liedje over de Forever 27 club: 27
Mythe
Deze mythe is een mooi voorbeeld van wat we confirmation bias noemen binnen de wetenschap. Het selectief aandragen of negeren van bewijs, waardoor een theorie vanzelf waar wordt. Iedere muzikant die op 27 jarige leeftijd zijn laatste noot zong of speelde, werd gezien als bewijs dat de theorie klopte. Terwijl er werd genegeerd dat muzikanten ook best op andere leeftijden stierven. Een ander mooi voorbeeld van confirmation bias binnen de muziekwereld is de zogeheten Curse of the Ninth (dat je na het scheppen van je negende symfonie je laatste adem uitblaast). Goddank, zijn daar dan de gezondheidswetenschappers om orde in de chaos te scheppen.
De Britse epidemiologen eindigden het artikel met een interessante opmerking over het feit dat ze wel vonden dat muzikanten verdomd vaak voor hun 30e komen te overlijden:
“This finding should be of international concern, as musicians contribute greatly to populations’quality of life, so there is immense value in keeping them alive (and working) as long as possible”
De epidemiologen hebben dan misschien iets over de aard van rock ’n roll opgehelderd, maar mijn inziens van de bezieling van muziek weinig begrepen…