Sexting: tijd voor andere vragen

In de uitzending van RTL Late Night van woensdag 30 september spreekt Humberto Tan met dr. Iva Bicanic en Merel van Groningen over sexting: het versturen van seksueel getinte berichten via social media. Hoewel sexting een neutraal woord is, wordt het op de site van RTL aangekondigd als “een steeds groter wordend probleem”. Inderdaad blijkt het gesprek niet zozeer te gaan over het sturen van sexy berichten, maar vooral over de ongewenste verspreiding ervan. In een eerder blog benadrukte ik al hoe belangrijk dit onderscheid is: het sturen van sexy berichten –mits vrijwillig- is een mooie manier om je seksleven te verrijken, zo vertelden jongeren tijdens mijn onderzoek. Het wordt pas vervelend als de ontvanger die berichten zonder toestemming verder verspreidt.

Blaming the victim
Het is belangrijk om de schuld van die ongewenste verspreiding te leggen waar die hoort: bij de verspreider(s). Toch hebben we de neiging om het slachtoffer de schuld te geven. “Dan had hij of zij ook maar niet zo’n foto moeten sturen”, zo luidt het argument. Dit is blaming the victim, wat we al langer kennen uit reacties op aanranding of verkrachting: “dan had zij (/hij) zich ook maar niet zo uitdagend moeten kleden”, of “dan had zij (/hij) maar niet ’s avonds alleen over straat moeten lopen.” Hiermee komt de schuld bij de verkeerde persoon te liggen, namelijk het slachtoffer in plaats van de dader. In mijn onderzoek werd duidelijk hoezeer slachtoffers hieronder lijden. Bovendien houdt het ze tegen om hulp in te schakelen: ze schamen zich, voelen zich schuldig en durven het daarom aan niemand te vertellen. Ik zit dan ook te applaudisseren voor mijn tv als Iva Bicanic oproept om te stoppen met blaming the victim in het geval van de ongewenste verspreiding van sexy foto’s.

Omdenken
Helaas blijkt dit “omdenken” moeilijker dan gedacht. Aan het eind van de discussie vraagt 3FM dj Giel Beelen, die ook aan tafel zit, waar jongeren de grens zouden moeten leggen bij sexting, “zodat ze niet [met de beelden] kunnen worden geconfronteerd”. Iva Bicanic laat zich verleiden en reageert dat het met name voor jonge jongeren moeilijk is om te bepalen wat die grens is. Vervolgens bespreken de aanwezigen de leeftijd waarop je met kinderen kunt gaan praten over het aangeven van (seksuele) grenzen. Als kinderen en jongeren maar leren om die grenzen aan te geven, zullen zij niets versturen dat later tegen hen gebruikt kan worden, zo klinkt door in de discussie. Hiermee wordt opnieuw de verantwoordelijkheid bij de zender van het bericht gelegd: als het mis gaat is het zijn of haar eigen schuld- toch weer blaming the victim.

Andere vraag
Giel Beelen had een andere vraag moeten stellen, namelijk hoe we het ontvangen en verspreiden van sexy teksten en foto’s beter bespreekbaar kunnen maken. Hoe kunnen we met jongeren praten over de verantwoordelijkheden die komen kijken bij het ontvangen van een sexy foto, video of tekst? Als hij deze vraag had gesteld, was het gesprek heel anders gelopen en hadden de aanwezigen echt vanuit een ander perspectief kunnen praten over sexting, met aandacht voor de verzender én de ontvanger van sexy berichten. Een omslag in ons denken is moeilijk, maar goede vragen kunnen een cruciale bijdrage leveren. RTL Late Night miste die kans; wie pakt de handschoen op?