In 2019 werd bekend dat de belastingdienst ruim 26.000 mensen onterecht als fraudeur had bestempeld. Het algoritme dat fraude moest opsporen keek ten onrechte naar de (dubbele) nationaliteit van toeslagenontvangers. Sarah Alarda-Hensen was een van de gedupeerden.
In februari 2012 kreeg Sarah Alarda-Hensen een brief waarin stond dat ze ruim 40.000 euro moest terugbetalen aan de belastingdienst. Dit bedrag was tussen 2007 en 2011 aan haar uitgekeerd als kinderopvangtoeslag voor haar dochter. Volgens de belastinginstantie was haar dochter helemaal niet op de opvang geweest en had Alarda-Hensen fraude gepleegd.
Het bericht was voor haar geen reden tot paniek. “Je denkt meteen: dit is een fout, mijn dochter zat gewoon op de opvang. Ik maak bezwaar en dan wordt het opgelost”, zegt ze. Maar ze kreeg te horen dat haar bezwaar te laat was en de beslissing definitief. “Ik stond met mijn rug tegen de muur”, zegt ze.
Het was het begin van een reeks steeds groter wordende problemen. Voor de jonge moeder was het onmogelijk om het bedrag terug te betalen. Het werd daarom verrekend met toeslagen waar ze recht op had. Er kwam geen kinderopvang-, zorg- en huurtoeslag meer binnen. Haar dochter kon daardoor niet naar de opvang, Alarda-Hensens staakte haar opleiding en ze kon niet werken. “Ik kon mijn huur en verzekeringen niet meer betalen en begon schulden op te bouwen”, zegt ze. Door geldgebrek moest het gezin zijn woning verlaten en trok het bij familie in. Momenteel wonen ze noodgedwongen in een andere stad.
Alarda-Hensen hoort bij een groep van ruim 26 duizend gedupeerden die onterecht door de belastingdienst als fraudeur werd bestempeld. Uit onderzoek van onder andere de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) blijkt dat de belastingdienst bij de deels geautomatiseerde fraudeopsporing onder andere de (dubbele) nationaliteit van toeslagenontvangers meewoog in de beoordeling. Dat leidde tot onrechtmatige en discriminerende beslissingen. Tot op heden heeft Alarda-Hensen van de belastingdienst geen verklaring gekregen voor de fouten. Ze weet alleen dat haar zaak in behandeling is en dat ze in aanmerking komt voor 30.000 euro vergoeding.
Het gaat nu beter met het gezin, financieel en mentaal. “De afgelopen jaren waren extreem stressvol. En hoewel alles nu door de behandeling van de zaak weer wordt opgerakeld, weet ik ook dat het einde in zicht is en dat geeft rust”, zegt ze. “Een van de ergste dingen vond ik dat ik merkte dat anderen al snel dachten dat de belastingdienst zoiets niet zou doen en dat het waarschijnlijker was dat het aan mij lag. Alsof ik mijn zaken niet op orde had. Ik ben blij dat duidelijk is dat het niet mijn schuld was, dat ik geen fraudeur ben.”
Via de media heeft Alarda-Hensen meegekregen wat er in grote lijnen misging bij de belastingdienst. “Misschien dat ik ooit nog precies wil weten wat er is gebeurd, maar dat is voor later. Nu ben ik met de oplossing bezig: ik wil terug naar huis, ik wil opnieuw beginnen, schuldenvrij. Weer naar school en aan het werk. Daarna komt misschien de vraag waarom mij dit is overkomen.”