Heb jij de Barbiefilm gezien? Het is een ware hype. In het begin van de film vertelt de voice-over dat meisjes met de komst van de Barbiepoppen eind jaren 50 eindelijk niet meer met babypoppen moedertje hoefden te spelen. Dankzij Barbie hadden ze poppen die eruitzagen als volwassen vrouwen. Bij het zien van deze begin-scene zat ik rechtop in mijn bioscoopstoel: ‘Romeinse meisjes speelden ook met volwassen Barbie-achtige poppen!’
Een houten of ivoren lijfje van een volwassen vrouw, met een ingegraveerd gezichtje, kapsel en details zoals een navel. Losse benen en armen die soms zelfs op meerdere plekken scharniertjes hadden. Geen naakte poppen, want er waren ook kleertjes en sieraden. Dit romeinse speelgoed leek al heel erg op onze moderne barbiepop.
Mode iconen?
Zoals je ziet op de afbeeldingen, hebben de poppen gedetailleerde gegraveerde kapsels. Deze kapsels volgden helemaal de stijl van de tijd waarin de pop gemaakt was. De laatste mode werd bepaald door het kapsel van de Keizerin. Ook de lichamen van de poppen – kleinere borsten en bredere heupen – passen in het Romeinse schoonheidsideaal van de tijd waarin ze gemaakt zijn.
Textiel is heel kwetsbaar en de kleertjes van de poppen zijn helaas niet bewaard gebleven. We weten dus niet hoe de poppen er aangekleed uitzagen. Wel zijn er sieraden voor de poppen gevonden. Net als een Barbiepop hadden ze waarschijnlijk verschillende looks.
Voor alle leeftijden?
We weten zo veel over dit soort poppen uit de Romeinse tijd omdat ze vaak bewaard zijn gebleven in graven. Zeker in en rondom Rome zijn meerdere graven voor jonge meisjes gevonden waarin ook deze poppen lagen. Als grafgiften voor het leven na de dood werden ze meegegeven aan de te vroeg gestorvenen. Ze zijn (bijna) niet gevonden in de graven van volwassen vrouwen. Een van de poppen is gevonden in het graf van een 20-jarige, dus we weten niet zeker hoe het precies zit.
Waarschijnlijk was het wel echt speelgoed voor meisjes. Zodra een vrouw de volwassen leeftijd bereikte (jonger dan het huidige 18), deed ze mogelijk haar speelgoed en dus haar poppen weg door ze te offeren aan de goden. Maar we moeten niet uitsluiten dat ze bewaard werden en doorgegeven aan familie of vrienden. Deze poppen waren niet voor iedereen: de poppen zelf, de accessoires en de graven waar ze in zijn gevonden wijzen erop dat ze niet goedkoop waren en voornamelijk bestemd voor meisjes uit de elite.
Mee spelen of voor de show?
We weten niet zeker of de poppen alleen een statussymbool, of echt bedoeld waren om mee te spelen. Maar dit laatste gebeurde heel waarschijnlijk wel want Romeinse meisjes speelden ook! De poppen bewegen en kunnen zo allemaal verschillende houdingen aannemen. Ze konden verschillende kleertjes en sieraden dragen en dus ook worden aangekleed. Het spelen met dit soort poppen zou meisjes kunnen voorbereiden op hun volwassen leven (Wat voor invloed speelgoed op kinderen heeft is al jarenlang onderwerp van onderzoek).
De poppen zijn, voor zover ik weet, alleen in graven van meisjes gevonden. Dat betekent natuurlijk niet dat jongens er niet mee mochten spelen. Kinderen in de Oudheid hadden heel veel verschillende soorten speelgoed om mee te spelen
Het is in ieder geval duidelijk dat de openingsscène van de Barbie film niet historisch correct is, maar als je de film hebt gezien, weet je dat dit ook zeker niet de bedoeling was.
Wil je meer weten? Kijk hier. Via deze link kan je ook het artikel van Fanny Dolansky vinden over Romeinse poppen van volwassen vrouwen in het algemeen.