Het patiëntperspectief op voorlichting en communicatie bij acute pijnbehandeling op een spoedeisende hulpafdeling in het ziekenhuis

Volgens Amerikaanse onderzoekers willen patiënten op de Spoedeisende Hulp beter geïnformeerd worden over de mogelijkheden en risico’s van hun pijnmedicatie. Ook bestaan er onder Amerikaanse patiënten veel misvattingen over opioïdenverslaving. Deze en andere resultaten van het onderzoek verschenen in the Annals of Emergency Medicine.

7 mei 2015

Robert J. Smith , van de Perelman School of Medicine aan de Universiteit van Pennsylvania, interviewde een groep van drieëntwintig patiënten over hun ervaringen tijdens de behandeling van acute pijn op de Spoedeisende Hulp. De resultaten van het onderzoek verschenen in the Annals of Emergency Medicine.

Opioïden-epidemie

Aanleiding voor het onderzoek is een zorgwekkende ontwikkeling: de laatste twintig jaar sterven patiënten in toenemende mate aan een overdosis opioïde medicatie. Er vallen zelfs meer doden door overdoses voorgeschreven opioïden, dan door heroïne- en cocaïnemisbruik bij elkaar. In 2011 rapporteerde het Amerikaanse Center for Disease Control and Prevention (CDC) dat 75% van alle overdosis-gerelateerde doden door voorgeschreven medicatie, wordt veroorzaakt door opioïde pijnstillers. Uit eerder onderzoek bleek zelfs dat 60% van de opioïden-gerelateerde sterfgevallen medicatie kreeg die binnen de officiële behandelrichtlijnen valt.

Om de opioïden-epidemie aan te pakken is helderheid nodig over factoren die hier aan ten grondslag liggen. Een onderzoeksgroep uit Amerika onder leiding van Nicholas B. King, publiceerde hier in 2014 een uitgebreide review over. Deze groep maakte kortweg onderscheid tussen het gedrag van behandelaars (zorgverleners die medicijnen voorschrijven), gebruikers en omgevingsfactoren. In King’s review wordt expliciet beschreven welke handelingen van behandelaars overdosering in de hand kunnen werken.

Wat zijn opioïden?

Opioïden zijn pijnstillers die horen bij de groep morfine-achtige, sterke pijnstillers. Bekende opioïden zijn morfine en Tramadol. Ze hebben een pijnstillende werking die aangrijpt op het centrale zenuwstelsel. Wanneer weefsel beschadigd raakt, ontvangen je hersenen een signaal dat er iets mis is: pijn. Opioïden zorgen ervoor dat dit signaal de hersenen niet of in mindere mate bereikt, zodat de pijnsensatie afneemt.

Gebruikersgedrag

Ook het gedrag van de gebruikers van voorgeschreven opioïden zelf, speelt een rol bij het overdosisgevaar. Daarom is het relevant om te achterhalen hoe hun gedrag het risico op overdosering beïnvloedt. De onderzoeksgroep van Robert J. Smith interviewden een reeks patiënten om hun perspectief op pijnmanagement bij acute pijn te belichten. Uit de verhalen kwamen twee centrale thema’s naar voren met betrekking tot opioïde pijnmedicatie. Ten eerste, in hoeverre patiënten zich bewust waren van het risico op verslaving. En ten tweede, hoe zij de communicatie met hun behandelaar hadden ervaren.

Alhoewel de meeste patiënten zich wel degelijk bewust waren van het verslavingsrisico, waren de misvattingen niet van de lucht. Patiënten dachten bijvoorbeeld dat voorgeschreven medicatie niet verslavend kan zijn door een diepgeworteld vertrouwen in hun arts. Aan de andere kant durfden ze niet om meer medicatie te vragen, omdat ze bang waren dat ze werden aangezien voor ‘verslaafden’, terwijl ze hoorndol werden van de pijn. Een aantal dacht zelfs dat verslaving een keuze is, of een ‘kwestie van domme pech’.

Wat patiënten vooral dwars zat bij de communicatie met hun behandelaar, was de beperkte voorlichting over de risico’s en de mogelijkheden van hun pijnmedicatie. In hun onwetendheid bleken veel patiënten angstig te zijn voor verslaving. Dat ze zich niet gehoord voelden door hun behandelaar hielp ook niet mee. Patiënten wilden het niet alleen hebben over de ‘droge status’ van hun pijn (“hoe zou u uw pijn scoren op een schaal van 1 tot 10?”), maar juist over hun gevoelens en functioneren. Een “hoe gaat het me u?” en een luisterend oor zouden al een wereld van verschil maken. Tevens wilden patiënten veel meer betrokken worden bij het keuzeproces rondom hun pijnmanagement.

Overdosering aanpakken

Op dit moment zijn de richtlijnen voor behandeling met opioïden, gezien het hoge sterftecijfer, niet toereikend voor een groot deel van de populatie. De interviews leverden in ieder geval een aantal verbeterpunten voor de communicatie tussen behandelaar en gebruiker. Hiermee kan de acute pijnbehandeling beter afgestemd worden op de patiënt en het risico op overdosering of verslaving verkleind.

Volgens de onderzoekers zijn we er echter nog lang niet. Er gaat een complex spel van factoren schuil achter overdosering door opioïden en het is heel lastig om de vinger te leggen op de oorzaak van de opioïden-epidemie. Aanvullend onderzoek is dan ook hard nodig om patiënten uiteindelijk veilig en goed geïnformeerd te behandelen bij acute pijn.

Bron: