Rijden op paardenbloemen

Nu meer mensen auto’s kopen of de wereld rondvliegen, hebben we meer banden en andere rubberen onderdelen nodig. Veel mensen denken dat we al deze onderdelen maken van olie, maar dat klopt niet. We gebruiken synthetische rubber uit olie voor bijvoorbeeld zomerbanden, maar vliegtuigbanden bestaan uit natuurrubber omdat de synthetische variant te zwak is.

De Wageningen Universiteit werkt nu samen met Nederlandse en Europese bedrijven en onderzoeksinstellingen in het project Drive4EU om een alternatieve bron voor natuurrubber te vinden. “In totaal zijn er nog zo’n vijftigduizend producten waarin we natuurrubber gebruiken”, vertelt Ingrid van der Meer, projectcoördinator van het Drive4EU-project aan de Wageningen Universiteit. “Maar de natuurrubberproductie wordt bedreigd. In ons project hebben we nu een mooie alternatieve bron gevonden: Russische paardenbloemen.”

Hard werk

Natuurrubber komt nu uit rubberbomen. In deze bomen zit latex, een melkachtig sap waar het rubber in zit. Ze groeien alleen in een tropisch klimaat, dus vooral in Zuidoost-Azië vind je veel plantages. Het werk op deze plantages is zwaar: de werkers maken elke dag een inkeping in de boom, waar dan langzaam het latex uitdruppelt. Ze moeten elke dag alle bomen langs om de inkepingen te maken en het latex te verzamelen. “Het werk levert relatief weinig op”, vertelt Van der Meer. “Daarom stappen veel boeren over naar palmolie, dat is veel minder arbeidsintensief en daar verdienen ze meer mee.”

Bovendien hangt de plantages constant een gevaar boven het hoofd. De _American LeafBlight_-schimmel heeft in Zuid-Amerika alle rubberbomen vernietigd en kan zomaar hetzelfde doen in Azië. “In Brazilië kun je vanwege die schimmel geen grote rubberboomplantages meer houden”, zegt Van der Meer. “We vrezen dat de schimmel door de toegenomen wereldhandel ooit ook in Azië terechtkomt, en dan hebben we een probleem.”

Niet genoeg

Het zou dus mooi zijn als we in Europa ons eigen natuurrubber konden produceren en niet afhankelijk blijven van de hardwerkende boeren in Azië. “Een paar andere planten produceren ook rubber, maar in heel lage concentraties”, zegt Van der Meer. Daarom gingen de onderzoekers van de Wageningen Universiteit op zoek naar de planten die wel genoeg produceren. Ze vonden twee mogelijke bronnen: de Russische paardenbloem en Guayuli, een struik die het goed doet in hete klimaten.

In het Drive4EU-project richten Van der Meer en haar collega’s zich op de Russische paardenbloem. Deze plant groeit oorspronkelijk alleen op een bepaalde hoogvlakte in Kazachstan en op de grens van China en Kirgizstan, maar experimenten uit het verleden tonen aan dat de plant ook in het westen kan groeien. “Tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruikten onder andere Duitsland, Rusland en Amerika al rubber uit Russische paardenbloem omdat de import was geblokkeerd.”

Sterke plant

Inmiddels groeien de paardenbloemen van het onderzoeksproject opnieuw in Europa. Van der Meer: “Op de hoogvlakte is het soms heel koud en dan weer warm, dus de plant kan veel omstandigheden aan.” In onder andere Nederland en België kijken de onderzoekers hoe ze de plant zo goed mogelijk kunnen laten groeien en of ze de opbrengst kunnen verhogen. “Ongeveer vijf procent van het gewicht van de wilde plant bestaat uit rubber”, vertelt Van der Meer. “Met moderne veredelingstechnieken en kruisingen hebben onderzoekpartners in het project nu al planten met 17 tot 20 procent ontwikkeld.”