Lichaamsbeweging is essentieel voor het onderhoud van je lichaam. Wat is de beste dosis? Redacteur Mariska van Sprundel vraagt zich af of ze sneller veroudert door marathons te lopen.
Veel hardlopers hebben de vreemde afwijking dat ze steeds verder of sneller willen rennen. Ik ben er zo een. Elke marathon moet weer een tikje harder dan de vorige. Begint mijn snelheid over een paar jaar te kelderen, ik word toch ouder, dan ligt de volgende uitdaging al klaar. Dan ga ik het zoeken in afstanden langer dan 42 kilometer, in ultramarathons, en dan het liefst door de bergen of bossen. Klimmend, dalend, stampend door de modder. Lijkt me geweldig.
Urenlang hardlopen geeft een voldoening die ik met niks anders kan vergelijken, maar of ik mijn lijf er een dienst mee bewijs? Doorgewinterde marathonlopers zijn vaak van die pezige types met verweerde gezichten, alsof de interne slijtage om zich heen slaat. Ik zou er niet om minderen, maar ben toch benieuwd. Zet ik de veroudering in een hogere versnelling door zoveel te rennen?
Use it or lose it
Ik leg mijn vraag voor aan inspanningsfysioloog Thijs Eijsvogels van het Radboudumc, die eerst benadrukt hoe belangrijk lichaamsbeweging is om interne processen draaiende te houden. Voor je lichaam geldt het use it or lose it-principe, zoals hij het noemt. “Iedereen heeft een natuurlijke, leeftijdsgerelateerde achteruitgang in tal van lichaamsfuncties. Maar hoe snel die achteruitgang verloopt, daar heb je zelf invloed op door actief te blijven.”
— Thijs EijsvogelsFitheid is één van de allerbeste voorspellers voor gezondheidsproblemen en kans op overlijden
Om het risico op meer dan veertig chronische ziektes te verkleinen, is de aanbevolen dosis 150 minuten matig intensieve inspanning per week. Denk aan fietsen of stevig wandelen. Meer is beter. Eén van de heilzame effecten van sporten is dat het de biologische veroudering van je lichaam vertraagt, volgens Eijsvogels, wat ouderdomsgerelateerde ziektes als dementie, diabetes en hart- en vaatziekten helpt voorkomen. “De functie van het hart en de bloedvaten is in sporters bijvoorbeeld beter dan in niet-sporters. In sporters functioneren de vaten als die van jongere mensen.”
Overdrijven
Het gaat hier nog altijd om de gezondheidswinst van een normale dosis sport en beweging. Er bestaat ook zoiets als overdrijven. Je zou mijn zeventig kilometer hardlopen per week als zodanig kunnen bestempelen. Kun je te veel doen van het goede? Trainen voor een marathon pakt misschien gunstig uit voor je vaten, maar ik weet dat de gewrichten van fanatieke marathonlopers op latere leeftijd vaak aardig versleten kunnen zijn.
Mensen die hun sport in het extreme trekken gaan overigens niet vroeger dood. Althans, dat komt niet naar voren in de studies van nu, volgens Eijsvogels. “Maar extreem sporten, zoals ultramarathons lopen, is relatief nieuw. Wellicht zien we het over twintig jaar wel terug, als die extreme sporters oud zijn.”
Redacteur Mariska van Sprundel tijdens een trailruntocht in de bergen
Michel van der FlierOnderhoud
Op dit moment is er geen reden om aan te nemen dat ik met mijn uit de hand gelopen hobby gezonde levensjaren inlever. Die marathons leveren niet per se extra gezondheidswinst op in vergelijking met een rondje joggen om het blok, maar ik zal ook niet vroeger omvallen. “Sterker nog, ik denk dat de biologische leeftijd van marathonlopers veel lager is dan van mensen die niet sporten, vanwege hun fitheid. Fitheid is één van de allerbeste voorspellers voor gezondheidsproblemen en kans op overlijden.”
Lange afstanden lopen houdt me jong. Kan ik dat voorlopig concluderen? “Nou… Zou je bij jou metingen doen voor en na de marathon, dan ben je direct na die paar uurtjes lopen heel veel ouder geworden”, zegt Eijsvogels lachend. “De inspanning zélf is een enorme aanslag op je lichaam.” Maar hij geeft me gelijk. De voorbereidingsperiode, regelmatig trainen, helpt zeker mijn lichaam te onderhouden.
