Recyclen uit de kleren

Er zit een gat in je sok, je T-shirt heeft een vlek die er niet meer uit gaat of je handdoek begint nu zo te rafelen dat je echt een nieuwe moet kopen. Jaarlijks gooi je meer textiel weg dan je misschien in eerste instantie denkt: zo’n veertien kilo per persoon per jaar. Slechts dertig procent daarvan gaat gescheiden in de textielbak, de rest gooien we bij het restafval. Met campagnes proberen sommige gemeentes hun bewoners zover te krijgen dat ze meer textiel gaan scheiden. Maar wat gebeurt er eigenlijk met de kleren die we in de textielbak gooien?

Tweedehands

“We kunnen veel meer doen met afgedankt textiel”, zegt Gerrit Bouwhuis, associate lector Smart Functional Materials aan Hogeschool Saxion. “Op dit moment gaat er nog veel te veel bruikbaar materiaal verloren.” Bouwhuis doet onderzoek naar het recyclen van textiel en zou graag zien dat iedereen nadenkt over de waarde van dit materiaal. “Sommige mensen gooien een shirt na twee keer dragen weg omdat de kleur niet meer in de mode is. Dat is eigenlijk belachelijk.”

Om textiel efficiënt te recyclen kun je kleren volgens Bouwhuis het beste overdragen binnen de familie en vriendenkring. Ouders die hun kinderen in de oude kleren van een broer, zus, neef of nicht hijsen of de kleren in de ‘zak van Max’ stoppen zijn dus heel milieubewust bezig. Winkels die tweedehands kleding verkopen doen het uiteraard ook erg goed op de duurzaamheidsschaal, maar het transport van die kleding zorgt wel voor een beetje vervuiling.

Alles mag in de bak

Veel van die tweedehands winkels krijgen hun voorraad van klanten of uit de textielbakken. Mede daarom denken veel mensen dat je geen kapotte kleren in deze bakken mag gooien. Maar alle textiel is welkom: beddengoed, sokken, theedoeken en zelfs knuffels, met scheuren of zonder, zolang er maar geen verf- of olievlekken in zitten. De inzamelingsbedrijven scheiden alles wat in de bak terechtkomt en het kapotte textiel gaat naar een derde stroom van recycling.

Deze derde stroom van recycling vergt meer moeite. “We vervezelen het textiel, halen het uit elkaar om er weer nieuwe producten van te maken”, legt Bouwhuis uit. De vezels uit de kleding vind je vervolgens terug in bijvoorbeeld poetsdoeken, wielkasten van auto’s of als nieuw garen. “Je wil eigenlijk van al deze spullen weer garen maken, dan haal je er nog de meeste waarde uit”, zegt Bouwhuis. Helaas zijn sommige kleren te vervuild of staan er grote bedrijfslogo’s op, waardoor recyclebedrijven het uiteindelijk niet meer kunnen gebruiken.

Twee manieren

Het textiel dat wel geschikt is voor recycling kun je op twee manieren behandelen: mechanisch of chemisch. Bij mechanische recycling trekt een machine het textiel helemaal uit elkaar, tot op vezelniveau. Vervolgens meng je deze vezels met een aantal langere vezels en spin je een nieuwe draad. Een vrij makkelijke manier van recycling, maar de vezels die je uiteindelijk overhoudt zijn wel erg kort. “Je maakt er geen hoogwaardige materialen meer van, want zulke korte vezels vallen sneller uit elkaar”, zegt Bouwhuis.

Bovendien ontkleurt dit proces de stof niet, dus zit je vast aan de kleur die het textiel in eerste instantie had. Toch is er zeker een markt voor dit type recycling. Winkelketen WE had enkele jaren terug zelfs een hele collectie van truien en vesten die op deze manier waren gemaakt. “Ik heb een van die vesten in mijn kast hangen”, vertelt Bouwhuis. “Het vest is prima, maar door de korte vezels ziet het er minder mooi uit dan mijn andere vesten.”