Praat Nederlands met me!

Onder vluchtelingen is de app Duolingo – waarmee je op speelse wijze talen kunt leren – populair. Dat las ik onlangs in de Volkskrant. In het Volkskrantartikel maken we kennis met de Syriër Safwan, die bij aankomst in ons land meteen Nederlands is gaan leren met deze app.

Het beeld van getraumatiseerde mensen die doelloos voor zich uit zitten te staren in een deprimerende ruimte, eindeloos wachtend op een nieuwe status, maakte in mijn hoofd even plaats voor een gezellig tafereeltje: “In welk level zit jij nu, Safwan? Ken je het Nederlandse woord voor meisje al?”

Zelf was ik deze zomer ook een poosje verslaafd aan Duolingo – ik probeerde mijn Frans van de middelbare school op te krikken – maar door gebrek aan een Franse vakantiebestemming of Franse amis/amies, haakte ik toch weer af. Want dat blijft natuurlijk een nadeel van Duolingo: je hebt geen echte gesprekspartner. De woorden die je hoort, worden staccato voorgelezen door een spraakcomputer. En daar bouw je nou niet onmiddellijk een warme band mee op. Een taal leren zonder daadwerkelijk contact te hebben met een moedertaalspreker, kan dat eigenlijk wel?

Volgens Marc van Oostendorp, taalkundige aan het Meertens Instituut, kan je een taal alleen leren in interactie. Nederlandstalige kinderen die heel vaak Engelse cartoons kijken, veranderen dus niet zomaar in tweetalige kids. Het Engels is in deze situatie éénrichtingsverkeer.

Toch kom je tegenwoordig met internet een heel eind. Een mooi bewijs levert de 16-jarige Tim uit Amerika. Hij maakte een filmpje van zichzelf, waarin hij twintig verschillende talen laat horen, die hij zichzelf aanleerde. Het filmpje, getiteld ‘American Polyglot Practicing 20 Languages’, is een hit op Youtube. Een polyglot is iemand die veel verschillende talen spreekt.

Tim leerde al deze talen zonder docent. In plaats daarvan maakt hij gebruik van boeken, het internet en… films. Voor het Duits keek en luisterde hij bijvoorbeeld uitvoerig naar Der Untergang. Het hielp hem bij het leren van de intonatie en taalspecifieke lichaamstaal, zoals gezichtsuitdrukkingen en handgebaren.

Toch leert Tim niet enkel via eenrichtingsverkeer. Hij zegt in zijn video dat hij veel skypecontact heeft met jongeren over de hele wereld, en dat is natuurlijk essentieel voor een snelle taalverwerving. Niet alleen om te weten wat je fout doet, maar ook om informatie op te pikken die niet in woordenboeken te vinden is. Bijvoorbeeld dat er verschil is tussen een vrouw en een wijf, een kont en een bips, een wc en een toilet. Of wanneer je bepaalde uitdrukkingen of veelgebruikte zinnetjes (ook wel: taalclichés) in een gesprek gooit, zoals Wat heb je erin? (in de koffie), Waar laat je het (dat je zoveel kan eten!) of Wat denk je ervan? (zullen we niet eens opstappen?). Pas als je die kent, kun je helemaal meepraten.

Er is dus nog een lange weg te gaan voor Safwan. Gelukkig hebben zich inmiddels heel veel vrijwilligers aangemeld, zo lees ik, om op te treden als taalcoach. Dat geeft goede interactie. De populariteit van Duolingo onder vluchtelingen getuigt in ieder geval van een grote motivatie. En dat maakt het leren van een taal alvast een stuk makkelijker!