Plastic goud maakt sieraden een stuk lichter

Om dit geheel lichter te maken, gebruikt Van ’t Hag geen koper of platina, maar een soort plastic: “We lossen eerst gouddeeltjes op in een mengsel met vezels die ervoor zorgen dat ze kristallen vormen. Daarna voegen we polystyreen toe, het soort plastic dat we ook gebruiken voor goedkope patatbakjes.” Het polystyreen vormt een soort 3D-matrix waar gouddeeltjes en water tussen gaan zitten, ook wel een hydrogel genoemd. Van ’t Hag: “Als we dan het water vervangen door alcohol en het geheel drogen in de oven, houd je een stevig, glasachtig en goud materiaal over dat tien keer minder weegt dan normaal 18-karaats goud.”

Nog lichter

Het mengsel van goud en plastic is niet het lichtste goud dat ETH-onderzoekers ooit hebben gemaakt. In 2015 wisten ze al een aerogel te maken, een soort superlichte spons, die zorgde dat het goud maar 0,03 gram per kubieke centimeter woog. Maar deze gouden aerogels bleken niet zo praktisch, vertelt Van ’t Hag: “Ze waren veel te fragiel en je kon er niks mee. Ons plastic goud neemt de eigenschappen van het plastic over, dus het blijft sterk en je kunt het echt bewerken en gebruiken voor bijvoorbeeld sieraden.”

Gadi Rothenberg, hoogleraar bij het Van ’t Hoff Instituut voor Moleculaire Wetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam, noemt het onderzoek erg interessant: “Ik vind dat de onderzoekers dit goed hebben aangepakt en een mooi resultaat hebben behaald.” Hij denkt dan ook dat het plastic goud zeker een toepassing zal krijgen, al twijfelt hij of iedereen op lichtgewicht goud zit te wachten: “Als je een gouden horloge koopt dat licht is, denk je misschien wel dat het nep is. Dus ik weet niet of juweliers het snel gaan gebruiken.”

Gelukkig gebruiken we goud niet alleen in sieraden. Van ’t Hag ziet zeker meer mogelijkheden: “Je kunt ons nieuwe goud wellicht ook toepassen in elektronica, of voor stralingsafscherming in satellieten of ruimtestations. In dat soort toepassingen speelt gewicht een grote rol.” Uiteindelijk verwacht Van ’t Hag dat ze het plastic goud misschien zelfs kunnen toepassen in de chemische katalyse: “Veel onderzoekers en bedrijven gebruiken goud om hun reacties sneller te laten verlopen. We moeten nog onderzoeken of ons goud dit ook kan.” Rothenberg ziet in ieder geval mogelijkheden: “Sommige labs gebruiken al gouden aerogels voor hun katalyse, dus die zullen deze nieuwe vorm ook wel willen uitproberen.”