Planetoïde Bennu blijkt een puinhoop

Honderden miljoenen jaren trekt Bennu al rondjes om de zon, zo ongeveer tussen de aarde en Mars. En dan is daar eind 2018 opeens die kleine elektronische ‘bromvlieg’. Het is de ruimtesonde OSIRIS-REx, dat staat voor – hou je vast – Origins, Spectral Interpretation, Resource Identification, and Security- Regolith Explorer. In 2023 brengt de sonde als het goed is een stukje van Bennu naar de aarde voor onderzoek, maar eerst doet het vanaf een kleine twee kilometer afstand onderzoek naar de vorm en samenstelling van de ongeveer 500 meter grote planetoïde.

De eerste resultaten duiden op de aanwezigheid van gehydrateerde mineralen (gesteentes met daarin opgesloten watermoleculen) en waarschijnlijk sporen van organische moleculen. Dat is niet erg opzienbarend, het werd al eerder gevonden. Verrassender is de structuur van het oppervlak. Dat is bezaaid met grote rotsblokken en lijkt oude inslagkraters te bevatten. Bennu is wellicht een veel ouder puzzelstukje dan verwacht en kan wetenschappers veel vertellen over de lange ontstaansgeschiedenis van ons zonnestelsel. De resultaten worden deze week in verschillende wetenschappelijke tijdschriften, waaronder Nature, gepubliceerd.

Puinhoop

Bennu (of officieel ’101955 Bennu’) komt vrijwel zeker uit de planetoïdengordel tussen Mars en Jupiter. De planetoïde blijkt een verzameling van puin te zijn die door de zwaartekracht losjes aan elkaar hangt. Bennu heeft een lage dichtheid met binnenin waarschijnlijk veel holtes. Het bouwmateriaal van Bennu bestaat waarschijnlijk uit brokstukken van botsingen tussen objecten in de planetoïdengordel.

Maar op dit moment zit Bennu níet meer in de planetoïdengordel. De relatief kleine planetoïde is er waarschijnlijk ergens in de afgelopen miljard jaar uitgegooid, door bijvoorbeeld een botsing. Nu ligt de baan van Bennu ongeveer tussen die van de aarde en Mars.

Dit is waar de modellen voor het oppervlak van Bennu stuklopen. Eenmaal buiten de gordel zouden planetoïden veel meer ‘slijten’, onder andere door de zwaartekracht van planeten waar ze dichtbij komen en de sterke temperatuurwisselingen in de binnendelen van het zonnestelsel. Deze invloeden zouden oude oppervlaktesporen zoals inslagkraters binnen zo’n tien miljoen jaar volledig wissen. Bennu lijkt juist bedekt met veel kraters en grote rotsblokken die duiden op een leeftijd van honderd miljoen tot een miljard jaar. De wetenschappers geven overigens toe dat er veel onzekerheden kleven aan een leeftijdbepaling op basis van kraters.