Op een roze onweerswolk

Achterdocht en hallucinaties

De film geeft op een goede manier weer wat vrouwen met een postpartumpsychose – een psychose die ontstaat na de bevalling – doorstaan. Het is een ernstige ziekte, waarbij een risico bestaat dat de patiënt zelfmoord pleegt of haar baby ombrengt. Het overkomt één à twee op de duizend moeders in de kraamtijd.

De eerste symptomen worden meestal zichtbaar in de eerste week na de bevalling, zoals slaapstoornissen, prikkelbaarheid en achterdocht. In de tweede week wordt het erger. De kersverse moeder kan verschijnselen vertonen als verwardheid, hallucinaties, wanen, depressie en een gestoorde beleving van de realiteit. “De rol van Lea is realistisch en goed gespeeld”, zegt hoogleraar psychiatrie in het UMC Utrecht Iris Sommer, die de film op 4 oktober van wetenschappelijk commentaar zal voorzien in NEMO Science Museum.

Jeugdtrauma

Het personage dat hier een psychose ontwikkelt is een gezonde, gelukkige vrouw. Lea heeft een rijk sociaal leven, leuke partner en een baan naar haar zin. Een stabiel leven geeft echter geen garantie op die roze wolk na de bevalling.

Lea’s zwangerschap verloopt voorspoedig, maar de bevalling is een drama. Met schaar en vacuümpomp wordt haar zoon Junior ter wereld geholpen. Lea kan dagen niet zitten door de hechtingen en de pijn, terwijl haar man vooral aandacht heeft voor de baby. “Een zware bevalling is een risicofactor voor psychose”, vertelt Sommer. “En slecht slapen ook.”

Dan heeft Lea ook nog een onverwerkt jeugdtrauma over de dood van haar vader. De verwerking daarvan neemt bijna de gehele tweede helft van de film in beslag. “Trauma is ook zeker een risicofactor voor het ontwikkelen van een psychose”, aldus Sommer. “Of traumatherapie het risico op psychose ook weer kan normaliseren weten we niet zo goed, het wordt nu vooral ingezet tegen nachtmerries en herbelevingen.”

Genetische aanleg

De meeste patiënten die te maken krijgen met een postpartumpsychose hebben geen verleden met psychiatrische stoornissen, zo is bekend uit onderzoek. Iemand kan er wel genetische aanleg voor hebben. De kans is groot dat Lea die genetische aanleg heeft, want haar vader was depressief. “Aanleg voor depressie, en dan vooral bipolaire stoornis, is wederom een risicofactor voor psychose”, zegt Sommer.

“Tegen genen valt niet op te vechten”, zegt Lea’s moeder in de film over de ziekte van haar dochter. Dat klopt niet helemaal. Lea heeft dan misschien gevoelige genen voor psychose geërfd, maar niet bij iedereen komt de ziekte tot uiting. Met een normale bevalling en genoeg slaap had Lea wellicht nergens last van gehad.

Op de gesloten afdeling slikt Lea vooral veel pillen en doet ze mee aan groepstherapie, waar het voornamelijk over haar vader gaat. In de behandeling van postpartumpsychose is ook genoeg slapen, het verbeteren van de band tussen moeder en kind, en het betrekken van naasten voor steun belangrijk om de patiënt erbovenop te helpen. Steun bieden? Hoe dat moet hebben Lea’s moeder, man en vriendinnen blijkbaar nooit uitgelegd gekregen. De therapeut in De gelukkige huisvrouw heeft hier een steekje laten vallen.