Online netwerken: jongeren versus volwassenen

Is het een probleem dat ‘vrienden’ op social media niet allemaal ‘echte vrienden’ zijn? Dat hangt ervan af: de online netwerken van jongeren worden anders beoordeeld dan die van volwassenen.

17 juli 2015

In juni testte de 18-jarige Joyce van Zadelhoff uit Dordrecht haar Facebookvrienden. Ze plaatste een bericht op Facebook dat ze was geslaagd, terwijl ze in werkelijkheid midden in haar MBO-opleiding zat. Haar Facebookvrienden hadden het niet door en feliciteerden haar enthousiast. In een interview met het AD zegt Joyce: “Wat ik hiervan heb geleerd is dat we denken dat onze vrienden ons heel erg goed kennen, maar dat we eigenlijk geen idee hebben wat er in het leven van een ander gebeurt.”

Kritiek
Het experiment past bij een kritiek die sociale netwerksites vaak krijgen: we hebben op die sites weliswaar ‘vrienden’, maar hoe goed kennen we die eigenlijk echt? Vooral jongeren krijgen het commentaar dat zij gemakkelijk allerlei mensen als ‘vriend’ accepteren, terwijl ze die persoon niet goed kennen. Hun vriendschappen worden “oppervlakkig” en zelfs “gevaarlijk” genoemd (zie bijvoorbeeld Mijnkindonline.nl en Vraaghetdepolitie.nl).

Online vriendschappen
Op basis van mijn onderzoek betwijfel ik of jongeren online echt zoveel meer ‘vrienden’ hebben dan volwassenen. Op Facebook volgde ik bijvoorbeeld 24 middelbare scholieren gedurende langere tijd. Zij hadden gemiddeld 256 vrienden. De eerste 24 volwassenen in mijn eigen Facebook-netwerk hebben gemiddeld 225 vrienden. Niet echt een groot verschil. Op Twitter was het zelfs omgekeerd: de 22 scholieren die ik volgde hadden gemiddeld 129 volgers. De eerste 22 volwassenen die ik zelf volg, hebben er gemiddeld 509, waarbij ik (semi-) Bekende Nederlanders niet mee heb geteld. Hoewel deze berekening niet wetenschappelijk is, roept het wel de vraag op wie er nou gemakkelijker is in het accepteren van online vriendschappen: jongeren of volwassenen. En dan heb ik het nog niet eens over LinkedIn, waar volwassenen soms duizenden ‘connecties’ hebben.

Hebben jongeren wel zoveel meer ‘vrienden’ op social media?
Marijke Naezer voor Nemo Kennislink

Netwerk
Belangrijker dan de cijfers is echter het inhoudelijke punt van Joyce: dat we weinig weten over onze vrienden. Ik zou hier de vraag tegenover willen zetten: zijn social media daar de oorzaak van, zoals vaak gesuggereerd wordt, of een deel van de oplossing? Zolang je eerlijk bent op social media, iets wat bij jongeren hoog in het vaandel staat, kunnen je vrienden je juist beter leren kennen. Maar je kunt het ook van een andere kant bekijken: is het echt zo belangrijk dat alle mensen uit je online netwerk alles over je weten? Uit het antwoord op deze vraag spreekt een dubbele moraal: als het over volwassenen gaat, wordt een groot ‘netwerk’ als iets positiefs gezien, dat bijvoorbeeld kan helpen bij het vinden van een baan. Dit netwerk hoeft niet alles over iemand te weten; sterker nog: het is beter dat ze vooral van bepaalde (sterke) punten op de hoogte zijn. Echter, zodra het over jongeren gaat, wordt het opeens vreemd gevonden dat iemand tientallen of honderden contacten heeft die maar weinig over diegene weten. Deze dubbele moraal pakt voor jongeren nadelig uit en leidt tot eenzijdige, beperkende adviezen over online netwerken.

Stageplek
Dat is jammer, want zo komt de positieve kant van online netwerken voor jongeren niet voor het voetlicht: dat deze netwerken kunnen helpen bij het vinden van een leuke stageplek of een goede bijbaan. Of bij het sluiten van vriendschappen met mensen die dezelfde achtergrond of interesses hebben. Of bij het leren over over onderwerpen waar je anders nooit mee in aanraking zou komen. Of misschien zelfs wel bij het vinden van je grote liefde. Online netwerken bieden duidelijk niet alleen kansen aan volwassenen, maar ook aan jongeren. Wie maakt hier een mooi YouTube-filmpje of krantenartikel over?

Reageer