Meteoriet Gancedo hoort bij de-5 zwaarste meteorieten ter wereld

In Argentinië is een grote meteoriet opgegraven. Het is een brokstuk van een gigantische ruimtesteen, die ruim vierduizend jaar geleden in de atmosfeer uit elkaar knalde. Het fragment mag gerekend worden tot de top-5 van de grootste meteorieten ooit op aarde gevonden.

16 september 2016

In Argentinië is deze week een reusachtige meteoriet opgegraven. De steen uit de ruimte weegt meer dan dertig ton, schatten de onderzoekers van het Asociación de Astronomía del Chaco die het gevaarte vorige week ontdekten – dat is ongeveer net zoveel als twintig nijlpaarden. Toch is het ijzerhoudende rotsblok waarschijnlijk slechts een fragment van een nog veel grotere ruimtesteen, die ongeveer vierduizend jaar geleden op de aarde af kwam razen.

De vindplaats ligt namelijk in een gebied waar het vol ligt met dergelijke brokstukken, variërend van enkele milligrammen tot maar liefst 37 ton.

Het totale gewicht van al deze fragmenten samen (dus het minimale gewicht dat de oorspronkelijke meteoriet gehad moet hebben) komt nu al boven de honderd ton uit.

Meteoriet El Chaco, Campo del Cielo — Meteorietfragment El Chaco van 37 ton is afkomstig van dezelfde ijzermeteoriet als de nieuwe vondst Gancedo
Carlos Zito, Wikimedia Commons CC BY-SA 3.0

Het veld van de hemel

Campo del Cielo, ofwel Veld van de Hemel, heet de regio op duizend kilometer ten noordwesten van Buenos Aires, waar de meteoriet in de grond zat. In het gebied van nog geen zestig vierkante kilometer zitten minstens 26 kraters, met diameters tot wel honderd meter.

“Er is daar een enorme ijzermeteoriet geëxplodeerd toen hij in de dampkring terechtkwam”, vertelt meteorietendeskundige Marco Langbroek. “Daarna sloegen de brokstukken in, waardoor dit kraterveld ontstond.”

Uit dateringen van verkoold hout dat onder sommige stukken meteoriet is gevonden, is eerder opgemaakt dat dit ruim vierduizend jaar geleden gebeurd moet zijn.

Zwaar

De nieuw gevonden ruimtesteen is Gancedo gedoopt, naar de nabijgelegen gelijknamige stad. Gancedo kan zich scharen in de top-5 van zwaarste meteorieten, zegt Langbroek. Nummer 1 op deze lijst is de Hoba-meteoriet uit Namibië, van 66 ton. Daarnaast zijn er in elk geval nog El Chaco, de 37-tonner uit Campo del Cielo – die dus afkomstig is van dezelfde ruimtesteen als Gancedo – en een meteoriet van 31 ton die op Cape York in Groenland is gevonden.

“Het zijn stuk voor stuk ijzermeteorieten”, zegt Langbroek. “Die zijn structureel veel steviger dan steenmeteorieten.” Je kon het zien bij de meteoriet die in 2013 in Chelyabinsk in Rusland door de dampkring ging. Langbroek: “Dat was een steenmeteoriet, en die viel meteen in veel kleinere stukken uit elkaar.”

Graafwerkzaamheden, om de Gancedo naar boven te krijgen

Metaaldetector

Bij Campo del Cielo wordt al tijden gericht naar meteorieten gezocht. Om de ruimtekeien op te sporen maakt men onder andere gebruik van satellietbeelden waarop de kraters te onderscheiden zijn, en van metingen aan de elektrische geleiding en magnetische afwijkingen in de ondergrond. Daarmee kan je het metaalhoudende gesteente detecteren.

De ruimtebrokken sloegen na de explosie in onder een schuine hoek, en boorden zich vervolgens in de bodem. De Gancedo zat dan ook onder de grond, naast de plek waar de krater zat. Overigens benadrukken de wetenschappers in de media dat het gewicht van Gancedo een eerste schatting bedraagt. Een nauwkeuriger bepaling zal nog volgen.

Bronnen: