Nieuwe mensaap is meteen al bedreigde soort

Nu heeft een internationaal team van primatologen een nieuw soort orang-oetan ontdekt. Dat melden zij in een recente publicatie in Current Biology. Deze orang-oetan, de Pongo tapanuliensis, leeft in geografisch en genetisch geïsoleerd gebied in de Batang Toru, Indonesië. De aap is vernoemd naar het leefgebied, de drie Tapanuli-districten.

Maar hoe zeker is het eigenlijk dat het hier om een nieuwe soort gaat? “Je kijkt naar heel veel meetpunten en verhoudingen in die ene schedel, en berekent of dat samen genoeg afwijkt van schedels van andere apensoorten”, meldt hoofdonderzoeker Michael Krützer aan Trouw, “daar tel je dan verschillen in genen bij op, en verschil in gedrag”.

In het onderzoek werd een 3D-hologram van de schedel van de nieuwe orang-oetan vergeleken in een dataset met 33 andere orang-oetans. De schedel verschilde met alle andere schedels in onder andere de grootte van de hoektanden, gezichtsdiepte en schedelbreedtes. Over het algemeen is de schedel van de nieuw ontdekte orang-oetan kleiner dan die van de andere soorten orang-oetans.

Baarden en snorren

De externe kenmerken onderscheiden de orang-oetan van de bekende soorten. De textuur van het haar is kroezig en krullerig, vergeleken met de losse, lange haren van de Sumatra orang-oetan. De mannelijke orang-oetan van de nieuwe soort kenmerkt zich door de aanwezigheid van een duidelijke snor en de vrouwelijke orang-oetans van deze soort hebben een baard.

Nu al bedreigd

Beide factoren, het kleine leefgebied en het lage aantal, vormen een bedreiging voor het bestaan de nieuwe soort. De onderzoekers maken zich grote zorgen over de geplande aanleg van een waterkrachtcentrale met dam in de Sibundong-rivier. Dit project zou het leefgebied van de orang-oetan met ruim acht procent verkleinen.

“Toen ik in 2001 begon, leefden er niet alleen orang-oetans in de hoge bergen, maar ook nog in de moerassen aan de kust. Die moerassen zijn nu oliepalmplantages” vertelt primatoloog Serge Wich in een interview met NRC. “Het is zeer zorgwekkend om iets nieuws te ontdekken om meteen te beseffen dat we alle zeilen moeten bijzetten om het niet te verliezen”.