De neurocam was een 1 aprilgrap. Geen enkele techniek kan hersengolfpatronen vertalen naar gedachten en gevoelens. Daarvoor is de activiteit van hersencellen te ingewikkeld. En dat is misschien maar goed ook! Willen we echt dat onze diepste en meest intieme gedachten 24 uur per dag worden geregistreerd en uitgelezen kunnen worden door anderen? Digitale privacy is nu al een heet hangijzer, maar onze mentale privacy is toch eigenlijk altijd ‘verboden voor onbevoegden’.
Daadwerkelijk gedachten lezen klinkt nu nog als toekomstmuziek. Maar het lijkt in de nabije toekomst al mogelijk dankzij de techniek van Dr. Steven Shaw van het onderzoeksprogramma ‘Perceptie & Psychofysica’, een publiek-privaat onderzoeksprogramma dat de komende jaren onderzoek gaat doen op het snijvlak van de neurowetenschappen en techniek.
De van oorsprong Amerikaanse neurowetenschapper verwerkte zijn vinding in een headset met microfoon, GPS, camera, kompas en een EEG-meter. Hij bedacht een slim algoritme dat de gigantische hoeveelheden data van de EEG-meter koppelt aan de waarnemingen.
“Onze techniek vertaalt de patronen van hersengolven naar concrete gedachten en gevoelens. Op die manier weten we dus wat iemand denkt of voelt. De eerste pilottests, die we samen met de Japanse technologiegroep ‘Neurowear’ uitgevoerd hebben, zijn veelbelovend”, zegt Shaw. “In verreweg de meeste gevallen weten we precies wat de drager denkt. De techniek werkt, maar moet nog wel worden geperfectioneerd. We willen zeker zijn dat de EEG-patronen goed worden gekoppeld aan ervaringen.”
Shaw wil daartoe de test gaan opschalen. Hij hoopt zoveel mogelijk experimentele data te verzamelen, om de techniek te perfectioneren. “We zoeken daarvoor vrijwilligers die bereid zijn een jaar lang, 85 uur per week de headset te dragen”, aldus Shaw. Er is slechts een klein aantal prototypes beschikbaar, maar deelnemers aan de proef krijgen niet alleen een vergoeding voor hun deelname aan het onderzoek; ook mogen ze na afloop de headset en de bijbehorende software behouden.
Dankzij de nieuwe techniek is het in de toekomst mogelijk dat mensen die verlamd zijn met hun gedachten een rolstoel aansturen. “Ik verwacht dat we er ook leugens mee kunnen detecteren. Via EEG kunnen we meteen of iemand de waarheid spreekt of niet. Sterker nog: ondervragingen zullen sowieso niet meer nodig zijn. Met deze technologie weten we wat er werkelijk in iemands hoofd omgaat; niets blijft verborgen”, benadrukt Shaw.
Voor gebruikers van de headset maakt de techniek het mogelijk om apps aan te sturen met gedachten. Alleen al het denken aan een ijsje is dan genoeg om ervoor te zorgen dat de headset je navigeert naar je favoriete Italiaanse ijskraam. Volgens Shaw is Nederland bij uitstek het land om dit experiment te doen. “De Nederlandse overheid is al akkoord met ons onderzoek. Nederland laat hiermee zien nieuwe technologie te stimuleren. Het onderzoek zal de komende maanden ook gefaseerd worden uitgerold in omringende landen.”