Netwerken, wapens en bondgenootschappen

Wat kunnen netwerken ons vertellen over de politieke verhoudingen in de wereld? Door internationale wapenhandel als een netwerk te zien leren we veel over onze geschiedenis.

6 maart 2018

Bij netwerken denk je waarschijnlijk snel aan sociale netwerken, verkeersnetwerken of misschien het internet. Maar er zijn ook minder ‘gezellige’ onderwerpen die je als netwerk kan bekijken.

Door internationale wapenhandel als een netwerk te zien leren we veel over onze geschiedenis.
Pixabay CC0

De Hongaarse onderzoeker Tamer Khraisha deed dit bijvoorbeeld met de internationale wapenhandel uit de afgelopen eeuw. De mooie interactieve visualisaties die hij hiervan maakte kun je op zijn website vinden. Eén van deze mooie visualisaties laat hieronder de internationale wapenhandel in 2005 zien als netwerk.

Een wapennetwerk

De werelddelen zijn de punten van dit netwerk. Ieder werelddeel heeft een andere kleur. Hoe groter de kleur van het werelddeel getekend is, hoe meer wapens dat werelddeel koopt of verkoopt.

Een verbinding tussen twee werelddelen betekent dat het ene werelddeel wapens verkoopt aan het andere werelddeel. Hoe dikker de lijn, hoe meer wapens er verhandeld werden.

Het internationale wapenhandelnetwerk in 2005
Tamer Khraisha

De kleur van de lijn geeft aan welk werelddeel de verkoper en welk werelddeel de koper is. De groene verbinding tussen Europa en West-Azië geeft bijvoorbeeld aan dat Europa (het groene continent) wapens verkoopt aan West-Azië. Door op de werelddelen te klikken kun je nog gedetailleerdere informatie krijgen: dan is ieder land uit dat werelddeel een punt in het netwerk.

Bondgenootschappen

Naast dat deze plaatjes er prachtig uitzien, bevatten ze een hoop informatie over de bondgenootschappen van verschillende landen. Het netwerk laat bijvoorbeeld zien dat Europa, Amerika en de voormalige Sovjetunie vooral wapens verkopen, terwijl de andere continenten vooral wapens kopen. Maar de drie verkopende continenten hebben alle drie hun eigen bondgenoten aan wie ze wapens verkopen.

Landen uit de voormalige Sovjetunie verkopen bijvoorbeeld alleen wapens aan Aziatische en Afrikaanse landen. In de interactieve versie kun je nog verder inzoomen. Dan zien we dat de landen uit de voormalige Sovjetunie wapens verkopen aan landen als India, China, Algerije, Syrië en Jemen, terwijl de Verenigde Staten dan bijvoorbeeld weer wapens verkoopt aan Israël, de Arabische Emiraten, Saudi-Arabië, Zuid-Korea en Afghanistan.

Veranderende verhoudingen

Het mooie aan deze netwerkvisualisatie is dat we ook kunnen zien hoe het netwerk verandert door de tijd heen. Het eerste netwerk kijkt naar de wapenhandel in 1955, terwijl het laatste netwerk uit 2005 komt. Het onderstaande plaatje laat bijvoorbeeld zien hoe de internationale wapenhandel er in 1985 uitzag.

Het grote verschil met 2005 is dat de toenmalige Sovjetunie veel minder wapens verkocht in 1985, terwijl Europa en de Verenigde staten toen juist relatief meer wapens verkochten. Deze netwerken laten dus goed zien hoe de verhoudingen in de wereld aan het veranderen zijn.

Netwerken als geschiedenisboek

Kortom, veel dingen die ik op de middelbare school uit een geschiedenisboek geleerd heb zijn terug te vinden in deze netwerken. Maar naast de bovenstaande observaties bevatten deze netwerken nog veel meer informatie. Wil je bijvoorbeeld weten aan wie Nederland in de afgelopen jaren wapens verkocht heeft, of van wie Nederland juist wapens kocht? Dit kun je hier zelf nagaan.

Reageer