Neerslagoverlast in steden

Zware regenval komt steeds vaker voor in Nederland. Zo is er de eerste helft van september op sommige plekken in Nederland al 200 mm neerslag gevallen, terwijl er normaal 80 mm in de hele maand valt. Dit is in overeenstemming met nieuwe gegevens van het KNMI, waaruit blijkt dat neerslag in piekbuien eerder zal toenemen dan gedacht. Sinds 1950 is het aantal dagen met zware regen, waarbij 50 mm of meer neerslag valt, verdubbeld en dit zal door klimaatverandering nog verder toenemen. Het is voor steden dus van belang maatregelen te nemen.

Vasthouden, bergen, afvoeren

Een groot probleem in steden is de ‘verstening’ door de bouw van straten, gebouwen en pleinen. Hierdoor kan het regenwater niet in de grond wegzakken (infiltreren) en moet het riool al het water afvoeren. Wanneer er zoveel neerslag valt dat het riool het niet aankan, zal dit resulteren in ondergelopen straten. Daniel Goedbloed is programmamanager van Rainproof, dat zich richt op het bestand maken van Amsterdam tegen hoosbuien. Volgens hem is het vergroten van het rioolstelsel alleen niet de oplossing, aangezien er altijd een bui kan vallen die groter is dan de buis aankan. Beter is om het water vast te houden, eventueel te gebruiken en tenslotte vertraagd af te voeren.

Dit wordt ook wel het ‘vasthouden, bergen, afvoeren’-principe genoemd. In eerste instantie zullen bijvoorbeeld ‘groen-blauwe’ oplossingen zoals groene daken, infiltratiezones en waterpleinen de neerslag vasthouden en bergen. Als het kan wordt het water ook nog gebruikt, bijvoorbeeld om het grondwater aan te vullen. Wanneer er geen ruimte is om het water ter plekke te bergen, zullen goten het water naar een tijdelijke opslagplaats leiden. Pas als het riool het weer aankan, zal het het water afvoeren.

Van groene daken tot regenton

Veel wijken en gemeenten hebben hun eigen oplossingen. In nieuwe wijken worden vooral oppervlaktewater en infiltratievoorzieningen toegepast om het water op te vangen en te bergen. Een veel gebruikte maatregel om schade te voorkomen is de aanleg van drempels en stoepranden. Deze houden het water tijdelijk vast en voorkomen zo dat het naar lager gelegen gebieden stroomt. Ook kunnen ze het water bijvoorbeeld naar een groenstrook leiden.

In dichtbebouwde steden is het lastig om sommige van deze oplossingen te realiseren. Een goed moment om dit te doen is tijdens renovatie van de infrastructuur. Verder kiezen steden er vaak voor om relatief makkelijke maatregelen toe te passen, zoals infiltrerende verharding. Rainproof heeft ook een aantal projecten die inwoners zelf kunnen uitvoeren, van het aanleggen van groene daken en het vervangen van tuintegels door groen tot het plaatsen van een regenton. Ook het bijhouden van eigen huisafwatering is erg belangrijk, zegt Marie-claire ten Veldhuis. De meeste waterschade die mensen bij verzekeraars claimen heeft namelijk te maken met lekkende daken en verstopte dakgoten.