Nederland krijgt in de toekomst extremer weer. Gerrit Hiemstra maakte het aanschouwelijk, door zijn publiek een gefingeerd weerbericht uit 2050 voor te schotelen.
“Dankjewel Annechien! Maar voor ik vertel wat voor weer het morgen wordt, wil ik graag even kwijt dat ik je er nog prima uit vind zien voor je leeftijd!” Het is niet meteen een uitspraak die je van weerman Gerrit Hiemstra van de NOS zou verwachten, maar het was dan ook geen standaard weerbericht dat gebracht werd, afgelopen maandag bij het KNMI in de Bilt. Ter ere van de presentatie van de nieuwe scenario´s voor het toekomstige klimaat in Nederland, verplaatste Hiemstra zijn weerbericht naar een warme zomerdag in het jaar 2050.
Gerrit Hiemstra presenteert het weer van 2050, met een 3D-brilletje, bij de presentatie van de KNMI´14 scenario´s voor het klimaat van de toekomst in Nederland.
Patricia van der Kooij, KNMI, met toestemmingEen uitzonderlijke dag bovendien: Een valwind zou de regio midden gaan treffen, net als op 14 juli 2010 in de Gelderse buurtschap Vethuizen gebeurde. Zo´n valwind (downburst) is een vrij zeldzame maar verwoestende wind, die ontstaat doordat een kolom afgekoelde en dus relatief zware lucht door zijn gewicht omlaag komt zetten, de aardbodem op zijn weg vindt, en zich met grote kracht in alle richtingen verspreidt. In Vethuizen veroorzaakte deze storm in 2010 veel schade, en waren er zelfs twee doden en vier zwaargewonden te betreuren. Omdat we sinds die tijd in een warmer land wonen zou het effect nu echter nog desastreuzer zijn dan destijds, toonde Hiemstra aan in zijn presentatie.
Convectie
De toeschouwers werden voorzien van 3D-brilletjes, om het ontstaan van een valwind te kunnen aanschouwen. Convectie, was het mechanisme waar het om draaide. Warme lucht stijgt op, koelt in de hogere luchtlagen weer af, en condenseert tot wolken, die op een gegeven moment zo zwaar worden dat de lucht weer omlaag komt. De snelheid waarmee de lucht op deze manier in zogenaamde ‘convectiecellen’ ronddraait neemt toe met de temperatuur, liet Hiemstra zijn publiek zien – net als een pan soep harder gaat kolken als je het vuur onder de pan omhoog draait. De computerbeelden voor de toekomst toonden dan ook indrukwekkende rondkolkende luchtmassa´s, met in het midden de valwind: een kolom lucht die in een razend tempo omlaag kwam zetten.
Hiemstra ging er in zijn weerbericht van uit dat de gemiddelde jaartemperatuur in Nederland in 2050 twee graden hoger ligt dan in de afgelopen dertig jaar. Dat wordt voorspeld voor de twee warmste van de vier scenario´s die het KNMI presenteert. Deze scenario´s zijn gebaseerd op het laatste IPCC-rapport, en bakenen de grenzen af van de mogelijke ontwikkeling van het klimaat in Nederland. We gaan door de opwarming vaker met extreem weer te maken krijgen, voorspelt het KNMI onder andere – en Hiemstra´s 3D-filmpjes maken het tot een geloofwaardige conclusie.
Meer neerslag
Niet alleen de sterkere convectie speelt een rol bij het extremer worden van uitzonderlijke weersituaties. Ook het feit dat de lucht in een warmer klimaat meer waterdamp kan bevatten is van belang. Zo rekende het KNMI nog een andere gebeurtenis door, namelijk de extreme regen van augustus 2010. In een groot gebied in midden Nederland viel toen 100 millimeter regen, op sommige plaatsen zelfs 130 millimeter. De buien konden waarheidsgetrouw gesimuleerd worden met de computermodellen van het KNMI. Toen vervolgens de temperatuur in het weermodel twee graden omhoog werd gedraaid, en dezelfde gebeurtenis nog eens werd gesimuleerd, werd het gebied waarin meer dan 100 mm regen viel twee keer zo groot, en liep het maximum op tot maar liefst 180 mm. We krijgen dus niet alleen vaker extreem weer, maar het wordt ook steeds extremer, zoals het KNMI ook schrijft in zijn rapport.
Een zware regendag in augustus – in werkelijkheid, in 2010 (links), en gesimuleerd voor een temperatuur die twee graden hoger ligt.
KNMI, met toestemming“Verder koelt het vannacht af naar een graadje of 20, en loopt de temperatuur morgen weer op tot 33 graden”, besloot Hiemstra zijn weerbericht van de toekomst. “Ik wens u nog een fijne avond verder.”